На днях у Беларусі адбылося надзвычайнае здарэнне: суд па справе Дзмітрыя Серады[прызнаў супрацоўнікаў міліцыі вінаватымі і пастанавіў ім выплаціць грашовую кампенсацыю за іхнія дзеянні (спасылка ў первым каментары).
Нагадаю, у 2016 годзе кватэру лекара Дзмітрыя Серады ўзяў штурмам АМАП, бо незадоўга да гэтага нейкая жанчына ткнула ў яго пальцам і сказала што ён «дэманстраваў ёй палавыя органы». АМАПаўцы ўламіліся адначасова праз вокны (з дапамогай альпінісцкага рыштунку) і дзверы, разламалі кватэру, самога Дзмітрыя паклалі на падлогу і збілі на вачах у жонкі і трохгадовага дзіцяці, адвезлі ў РУУС, яшчэ раз збілі.
А потым сказалі «упс, памыліліся» і адпусцілі.
Пасля трох год судовых мытарстваў, цёгання па розных інстанцыях, спыненняў-пачынанняў праверак, суд усё ж такі пастанавіў выплаціць Серадзе 3000 рублёў.
Ці змогуць абыякавыя да палітыкі людзі дэлегаваць свой голас?
Анархізм для сучаснай Беларусі – рэч новая, для многіх нязвычная. Дасканалай палітычнай тэорыі для сучаснага моманту ў нас няма. Як і падрабязнай праграмы дзеянняў. Аднак і адно і другое мы ствараем штодзень на месцах: праз сваю жывую дзейнасць і аналіз.
Ад навізны і радыкальнасці нашых прапановаў у людзей вылазяць дзясяткі пытанняў. Некаторыя – простыя і трывіяльныя, сто разоў ужо разабраныя. Некаторыя прымушаюць і нас прызадумацца.
Адказам на пытанні я прысвяціў цэлы плейліст на сваім ютуб-канале: Анархія Проста. І сёння адказваю на пятае пытанне ад падпісчыка: калі ў анархічным грамадстве будуць людзі, абыякавыя да палітыкі, ці змогуць яны дэлегаваць свой голас, ці ён проста не будзе ўлічвацца?
Для адказу на пытанне я найперш склаў схематычную мадэль прамой дэмакратыі (пабачыце ў відэа), якая будзе працаваць у анархічным грамадстве. Важна разумець, што гэта толькі адна з магчымых мадэляў (за прыклад узятыя саветы Сірыйскага Курдыстана), а не адзіны канон. Бо эгалітарныя сацыяльныя структуры такія ж жывыя і мнагагранныя, як само жыццё.
Чакаю вашыя пытанні і не забывайцеся падпісацца на канал!
Nexta апублікаваў службовую інструкцыю МУС, якая ў дробязях інструктуе міліцыянтаў, як правільна, эфектыўна, і галоўнае, па законе, прасаваць іншаземцаў, якія працуюць у Беларусі.
У прыватнасці, пры выдачы наймальнікам спецдазволаў на прыцягненне да працы ў Беларусі грамадзян Узбекістана і Таджыкістана аддзел па грамадзянству і міграцыі МУС зараз абавязаны запытвацца меркавання тэрытарыяльных аддзелаў ГУБАЗіК. Па кожным асобным таджыку ці узбеку!
Тут звяртаюць на сябе ўвагу два моманты:
1. Узмацненне ГУБАЗіК. З цягам часу яны адкусываюць сабе ўсё больш і больш паўнамоцтваў. Судзіце самі: барацьба з карупцыяй (якая заўсёды ў фаворы ў Лукашэнкі), эканамічныя злачынствы, гандаль людзьмі і органамі, буйны наркагандаль, а зараз яшчэ і кантроль працоўнай міграцыі, гульнявы бізнэс.
Думаю, не трэба тлумачыць, якія карупцыйныя магчымасці тут адкрываюцца.
І гэта не лічачы тэмы экстрэмізма (г.зн. кантролю ўсіх палітычных радыкалаў і моладзевых субкультур), якую яны таксама ўзялі на сябе амаль цалкам. А сфера-та звышважная для кіраўніцтва дзяржавы.
Карацей, ГУБАЗіК захапаў сабе самыя пладаносныя дзялянкі, дзе можна нармальна пажывіцца званнямі і пасадамі, а таксама удала даіць людзей, якія варочаюць буйнымі грашыма. А на грошы гэтыя рабяты ох якія падкія: узгадаем ГУБАЗаўцаў Дзенісевіча , які працаваў на наркабарона Вілюгу і Якіменка, які скраў 200к$ і ўцёк у Румынію, ды нават такія дробязі, як кража 500 еўра пры вобшуку у анархістаў у 2017).
2. Як думаеце, чаму менавіта грамадзяне Таджыкістана і Узбекістана апынуліся пад асаблівым кантролем? Усё проста. У кожным грамадзяніне Сярэдняй Азіі ГУБАЗаўцы бачаць ІДІЛаўца ці наркагандляра. Стаўленне да іх як да «чурак» выразна прасочваецца нават у афіцыйных дакументах, што ўжо казаць пра неафіцыйныя паводзіны. Карацей, прычына вельмі трывіяльная: люты расізм, ксенафобія і ісламафобія ментоў. Усё б нічога (сілавікам па ўсім свеце ўласцівы расізм), але ж нашы яшчэ да такой ступені цынічныя што яшчэ корчаць з сябе пры гэтым «змагароў з нацызмам».
Пра ментоўскую ксенафобію і, у прыватнасці, «змагарства з анцызмам» ГУБАЗіка я ўжо казаў з прыкладамі тут і нават зняў аб гэтым асобнае відэа. Паглядзіце і пакажыце тым, хто яшчэ верыць у «добрую міліцыю».
Думаю, каждый слышал строчки всемирно известной революционной песни, Интернационала:
“Никто не даст нам избавленья, ни Бог ни царь и не герой”.
Автор песни – поэт, рабочий и анархист Эжен Потье.
Буквально сегодня узнал (спасибо лекции профессора Пётра Рябова, дважды запрещённого и депортированного из Беларуси), что более точный перевод этой строчки совсем другой:
“Никто не даст нам избавления, ни бог, ни царь, ни депутат”.
Причем тут мандат? После революции 1848 года во Франции Потье разочаровался в демократии буржуазного образца и понял, что для бедноты она не несёт ничего кроме господства богатых. Казалось бы, одна строчка – а смысл кардинально меняется: отрицание представительной демократии в пользу прямого народовластия. И уже совсем некомильфо петь такое в странах где т. н. «народные депутаты» объявлялись источниками власти, пусть и формальной. А ведь мы помним, что эту песню взяли своим гимном большевики по всему миру.
И, кажется, это далеко не единичный подобный случай. Интересно, сколько еще классических песен, стихов, произведений литературы, летописей и даже религиозных текстов – короче, всего того, на чём мы сегодня строим своё понимание мировой культуры были изменены в угоду политической конъюнктуре и нуждам властьимущих?
У фільмах і коміксах чалавек змяняецца раптоўна. Укусіў павук: бах, і ты ўжо спайдэр-мэн. Ударыла маланка – і ты ўжо Капітан Марвел. У жыцці анарха-актывістаў усё інакш. Спачатку крышталізуюцца твае маральныя арыентыры, загартоўваючыся ў барацьбе з навакольным светам, потым адбываецца палітычная сацыялізацыя, а потым ты пачынаеш дзейнічаць. Працэс займае гады.
Сённяшні мой падкаст, бадай, самы асабісты матэрыял з тых, што я калісь публікаваў. У ім я раскажу як крок за крокам, ад бацькоў, прачытаных кніг, стрэсаў навакольнага свету і ўрокаў жыцця, выбудоўваўся мой светапогляд, які зрабіў мяне тым, кім я ёсць сёння.
Аповед ідзе ў больш-менш храналагічным парадку.
Гэты падкаст не такі складны і прычасаны як папярэдні, бо пісаўся амаль экспромтам. Вельмі чакаю на вашыя рэакцыі і каментары.
Працягласць: 32 хвіліны. Для тых, каму лянота слухаць цалкам:
0.50 Дзяцінства і школа, фарміраванне інтарэсу да палітыкі
7.27 Падлеткавы бунт
11.40 Прыход у панк-субкультуру, гомельскія рэаліі
13.11 Як знайшоў анархізм і усвядоміў сябе анархістам
18.00 Знаёмства з анархістамі, палітычная сацыялізацыя і ідэйнае развіццё
21.26 Першае знаёмства з класавай эксплуатацыяй
23.25 Рэзюме
26.08 Што мне даў анархічны рух?
Наткнулся на любопытную статью о феномене интеллектуальной слепоты. Раньше, в эпоху просвещения, считалось, что люди совершают плохие поступки, строят несправедливые общественные системы и жрут друг друга потому, что не имеют достаточно знаний. Вот стоит только их просветить – заменить мракобесие научной информацией – и обществе сразу станет гуманным. Оказалось, что это не так.
В эпоху постправды и фейковых новостей ситуация усугубилась тем что на место “правды” в человеческом мозгу претендует неимоверное количество самой разной информации, из которой 90% – шлак и разноформатная ложь. И, что самое интересное, люди не очень-то спешат расставаться с ней, даже если им были предъявлены неопровержимые доказательства того, что это – ложь. Впервые в полном масштабе я с этим столкнулся, когда пообщался с убеждёнными ватниками. Им показываешь твиты “ополченцев” о том, что они сами сбили малазийский Боинг над Донбассом, всё равно “Боинг сбили хохлы”, показываешь свидетельства российских солдат попавших в плен, всё равно “российских солдат на Донбассе нет”. Люди держатся за свою картину мира всеми зубами и когтями. Факты нивелируются через постановку их источника под сомнение: “Где ты это прочитал? В интернете? В этой помойке?” Авторитетные мнения обесцениваются – “да посмотри на твоего учёного – он же америкос\либераст\жыдЪ”, логика же попросту игнорируется. Вот тут рассказал подробно и с эмоциями, как это происходило.
Авторы статьи считают. что причина такого поведения – в биологических приспособленческих механизмах. Возможно и так. Но я вижу, как минимум, ещё одну – социально-политическую причину. Это отсутствие веры в медиа и властные институты, которые полностью дискредитировали себя своей ложью и лицемерием. Если лгут президенты и журналисты, почему кто-то с научной степенью должен быть честнее? Если государство уже не раз замечено в грязных манипуляциях, почему бы ему не скрывать правду о нибиру\рептилоидах\аннунаках? И так далее. В обществе нету единого авторитета. И хотя сегодня его место занимают антинаучные бредни или теории заговора, возможно, этот факт также открывает окно возможностей и для позитивных знаний – о том, что, вопреки вранью властей и СМИ, другой мир возможен и куда более приятен чем существующий.
Comments Off on Почему в 2019-м не работает логика?
Лукашэнка прызначыў парламенцкія выбары на 17 лістапада. Судзячы па ўсім, тады ж – увосень – адбудуцца пратэсты студэнтаў у сувязі з Законам аб адтэрміноўках. Прынамсі, ёсць спробы такія пратэсты арганізаваць.
Гэтае супадзенне бачыцца вельмі ўдачным для студэнтаў. Выбарчая кампанія ў Беларусі гэта той рэдкі выпадак, калі дзяржава патрабуе ад грамадзян пэўнай мабілізацыі: то бок устаць з канапы і пайсці зрабіць што-небудзь для рэжыму.
Тут трэба разумець, што Беларусь – гэта аўтарытарызм не мабілізацыйнага а падданніцкага тыпу. То бок калі ў некаторых дыктатурах (ад Венесуэлы да Трэцяга рэйху) ад грамадзян патрабуецца актыўны ўдзел у палітыцы, дзеянні дзеля правадыра і рэжыму (шэсці, мітынгі ў падтрымку правадыра, збіццё ягоных апанентаў, ажно да з’яўлення праўладных узброеных міліцый), у Беларусі паказчык лаяльнасці, гэта наадварот, максімальная пасіўнасць у палітыцы. Рэжым не рызыкуе ствараць пад сябе партыі ўлады і нейкія сацыяльна-актыўныя арганізацыі якія маглі б выступіць як самастойная сіла. Прычын гэтага шмат, адна з галоўных у тым, што беларускі рэжым не мае ідэалогіі, якая магла б падняць людзей на сацыяльнае дзеянне.
Дык вось, па ўсім бачна, што арганізацыя яўкі на выбарах, у тым ліку абсалютна беззубых і бессэнсоўных парламенцкіх выбарах, з’яўляецца для рэжыму прынцыповай рэччу. Ён затрачвае каласальныя рэсурсы як на забеспячэнне гэтай яўкі так і на яе фальсіфікацыю. Думаю, гэта абумоўлена тым што для беларускага рэжыму па-ранейшаму вельмі важна не згубіць легітымнасць як у вачах народа так і ў сваіх вачах. Дзяржаве важна мець доказы: хаця б фармальныя, хаця б фальсіфікаваныя – што яна кіруе ад імя народу.
Ударыўшы ў гэтую кропку: то бок масава адмовіўшыся ад прымусовага ўдзелу ў парламенцкіх выбарах, нягледзячы на пагрозы, матэрыяльныя заахвочванні і шантаж, студэнты маглі б ударыць па вельмі балючай кропцы, прадэманстраваўшы рэжыму сваю нелаяльнасць. А калі вялікія слаі насельніцтва дэманструюць беларускай дзяржаве сваю нелаяльнасць, яна, асэнсоўваючы магчымыя наступствы, можа адступіць – гэта мы ўжо назіралі не раз. Такім чынам, байкот выбараў, мог бы стаць вельмі моцным інструментам кампаніі ProtestBY. Прынамсі, куды больш моцным, чым бясконцая падача петыцый.
Даўно хацеў пракаментаваць гэтае выказванне Святланы Алексіевіч, ды толькі зараз дайшлі рукі.
(пра Алеся Адамовіча) “Мальчиком ушел воевать с фашизмом, всю жизнь воевал и умер (погиб!) на этой же баррикаде. И это вся жизнь?» И у меня возник протест: «Не хочу больше на баррикаду. Это моя единственная жизнь».” – сказала спадарыня Святлана ў адным з інтэрвью. Фразу вынеслі ў загаловак, відаць, яна і рэдактару спадабалася. Я б можа і не звярнуў на гэта ўвагу, калі б не гучалі так часта галасы аб тым што Алексіевіч – маральны аўтарытэт для беларусаў,і уплывовая асоба, ледзь не нацыянальная лідарка .
Што не так?
1. Мы, беларусы, 25 год жывем у аўтарытарнай краіне. Для цэлага пакалення, соцень тысяч людзей, культурнай нормай, а тое і сэнсам жыцця стала змаганне за перамены. Сярод адукаванай і грамадска актыўнай праслойкі беларусаў быць прыхільнікам улады – маветон. Заўважу што і сама Алексіевіч у многім сама стала папулярнай у Беларусі дзякуючы таму што не баялася крытычна выказвацца наконт улады і яе асобных прадстаўнікоў – за гэта яна атрымала любоў незалежных СМІ, частую цытаванасць і папулярнасць сярод людзей з актыўнай грамадскай пазіцыяй.
За час дыктатуры дзясяткі тысяч людзей прайшлі праз затрыманні, арышты, вобшукі, штрафы, здавальненні з працы, выгнанні з універсітэтаў і турэмныя тэрміны. За тое што пайшлі на гэтыя самыя “барыкады”. Такімі словамі абясцэніваюцца гэтыя ахвяры, і сама ідэя самаахвяравання дзеля вышэйшых ідэалаў.
2. На індывідуальным узроўні кожны, вядома, мае права думаць так як хоча. Аднак трэба памятаць, што калі ты лідар меркаванняў – ты задаеш культурную норму. У тым ліку, для актыўнай (умоўна апазіцыйнай) частцы грамадства. І зараз, калі гэтае грамадства і так запужанае, затюканнае, баіцца выйсці на вуліцу, нават прытым што “усе ўсё разумеюць”, Алексіевіч яшчэ больш падпітала ягоны страх уласным прыкладам, аповедам аб тым як кепска на тых “барыкадах”?
Дадам да таго ж што “барыкады” тут умоўныя – яны не маюць на ўвазе фізічнага ўзброеннага супрацьстаяння з уладай (дзе сапраўды можна было б пакінуць жыццё). З кантэксту фразы гаворка ідзе ўсяго толькі пра заняцце актыўнай і рызыкоўнай грамадскай пазіцыі.
Я не маю маральнага права асудзіць кагось за тое што ён\яна паставілі свой асабісты дабрабыт і бяспеку вышэй за асабістую годнасць і лёс свайго народу. Гэта асабісты выбар кожнага, які кожны робіць сыходзячы з наяўнасці ў сябе ўнутраных рэсурсаў і ўласнай маральнай парадыгмы. Аднак трансляцыя такіх каштоўнасцяў у эфір – адназначная шкода для грамадства, асабліва ў аўтарытарнай краіне. Гэта прывіццё і без таго запужаным людзям інстынкту “маленькага чалавека”, гэта ліццё вады на млын ўлады, якая сама нам увесь час нагадвае сваім дубінкамі, турмамі і рэпрэсіямі: “вы ўпэўненыя, што хочаце на барыкады? Не забывайцеся – гэта вашае адзіне жыццё!”
3. Усе тыя матэрыяльныя і палітычныя даброты, якімі карыстаюцца жыхары большай часткі свету, у тым ліку Беларусі: 8-гадзінны працоўны дзень, фармальныя, кепскія але якія-ніякія выбары, адносная свабода слова, наяўнасць увогуле такой канцэпцыі як правы чалавека, абмежаванне правоў элітаў, былі дасягнутыя праз кроў і змаганне, у тым ліку на барыкадах.
Дзякуючы феміністкам, якія хадзілі на барыкады, Святлана Алексіевіч можа выказвацца ў СМІ і хадзіць не ў спадніцы да пят, а ў бруках, Алексіевіч часта піша пра час на зломе эпохаў, пераход ад СССР да капіталізму. Дык вось хочацца запытаць: што было б, калі б жыхары Румыніі, Польшчы, Чэхаславакіі, Усходняй Германіі разважалі б гэтаксама: “не хочам на барыкады, гэта нашае адзінае жыццё”? Баюся, нічога добрага.
Маральны аўтарытэт – калі мы, канешне, сыходзім з таго, што ён мусіць весці нас наперад, да прагрэсу і свабоды, – не можа вучыць сваіх суграмадзян пакоры, паслухмянству і канфармізму.
Логіку такога выказвання можна лёгка працягнуць далей: навошта двогулестанавіцца на абарону слабага, калі табе за гэта можа “прыляцець”? Калі ўсе вакол кажуць хлусню, навошта “лезці на барыкаду” і пачаць казаць праўду? Навошта «качаць правы» там дзе можна прамаўчаць? Што ты з гэтага паймееш акрамя праблем? Гэта ж тваё адзінае жыццё.
Не хацелася б каб нехта падумаў што я вырашыў “наехаць” на нашую Нобелеўскую лаўрэятку ці абясцэніць ейную асобу з-за аднаго гэтага выказвання. Не. Я думаю, Алексіевіч цалкам сабе добрая пісьменніца і хутчэй за ўсё някепскі чалавек з добрым сэрцам. Аднак калі нацыянальныя лідары і маральныя аўтарытэты будуць прыпаднасіць нам такія правілы жыцця, мы ніколі не пазбавімся ад няволі.
Всё-таки не дорабатывают наши правоохранители. Очень серьезно недорабатывают! Особенно в части борьбы с экстремизмом. Вроде блокируют сайты, сажают за видосики, принимают законы – а гидра экстремизма всё равно поднимает голову там, где меньше всего ожидаешь.
Недавно скачал себе в плеер десяток песен российской рок-группы “Ария”. Когда воспроизведение перескочило на песню “Горящая стрела”, я буквально потерял дар речи! Любители хэви-метала, наверное, в курсе и без меня, но для остальных напомню:
Движенье стало смыслом жизни Что дальше будет – все равно!
Дрожит земля, дрожит горячий воздух Стрела летит туда, где рухнул мост Не жди других, пока еще не поздно Разбей окно и прыгай под откос...
Вопросы начинаются уже с первых слов: “Движенье стало смыслом жизни”. Какое движение? Быть может, анархическое? Или речь идёт о других неформальных молодежных объединениях и формированиях, участие в которых для подростков нередко действительно становится смыслом жизни?
Но это догадки, а теперь к фактам. “Не жди других, пока еще не поздно, разбей окно и прыгай под откос”. Что значит “разбей окно”? Неужели горе-музыканты не знают, что за битьё стёкол в общественном транспорте предусмотрена уголовная ответственность по части первой статьи 339 УК РБ? А призыв “прыгать под откос” – это разве не пропаганда самоубийства? Мало нам Синего кита у соседей – мы что, хотим, чтобы наши подростки, наслушавшись осатанелых рок-музыкантов под гитарные риффы сводили счёты с жизнью? Напомню, в беларуском законодательстве есть статья 342-1, которая так и называется – “Пропаганда самоубийства”. Однако mp-3 файл песни продолжает находиться в открытом доступе в интернете (даже без пометки 18+).
Я уже молчу о том что совершение таких действий – это нарушение правил пользования железнодорожным транспортом (статья 314 УК РБ), которое предусматривает наказание в виде ограничения свободы на срок до двух лет или лишения свободы на тот же срок. А глашатаи противоправных действий задумались, какие последствия может принести пение подобных строк? Представьте себе, что какой-нибудь подросток, наслушавшись этих опасных призывов, решит разбить стекло в пригородной электричке и выпрыгнет. Контроллёр или другое должностное лицо немедленно срывает стоп-кран, чтобы узнать, что случилось с безмозглым юношей, не нужна ли ему медицинская помощь. Резкое торможение: люди падают и получают травмы. А если среди них будут ветераны ВОВ, воины-интернационалисты, беременные женщины? И не дай Бог торможение происходит на железнодорожном переезде – останавливается еще и движение автомобильного транспорта. А если в этот момент машина скорой помощи будет спешить к умирающему?! Это просто чудо, что в Беларуси до сих не произошло несчастных случаев по такому сценарию!
В итоге что мы имеем: песни заграничных рок-музыкантов (еще нужно посмотреть откуда они финансируются, не исключено, что из того же кармана, что и оранжевые революции) с прямыми призывами к нарушению как минимум трёх статей Уголовного кодекса, и отсылки к непонятному “движению”, ставшему, якобы, “смыслом жизни”. Вишенкой на торте является внешний вид доморощенных бунтарей: длинные волосы (пропаганда ЛГБТ?), черная одежда, напоминающая униформу так называемых “анархистов” на несанкционированных акциях, да и вообще во всём внешнем виде так и сквозит желание бросить вызов стабильности и правопорядку.
Считаю, что в данном случае под внешне безобидной личиной рок-музыки скрывается фактическая пропаганда экстремизма и общественно-опасного образа жизни, никак не сдерживаемая рамками законодательства. Прослушивание и проигрывание подобных песен может оказать опаснейшее воздействие на неокрепшие умы молодежи, приводя их к ложным выводам о необходимости противопоставлять себя государственному строю и общественным устоям. Результаты этого мы уже видели в Сирии, Египте, Украине: начинается всё по одному и тому же сценарию: сначала “разбей окно” потом “прыгай под откос” а потом: война, кровь, Майдан и нападения на сотрудников правоохранительных органов. А вот кому в нашем случае выгодно раскачивать лодку в суверенной Беларуси, мы поговорим в следующих выпусках. Спасибо за внимание и до новых встреч!
Праўду кажуць, што рабства не толькі ў кайданах, яно яшчэ і ў галовах. І калі, ліквідаваўшы першае, пакінуць другое, вызваленыя рабы, ледзь толькі зняўшы кайданы, ізноў пабягуць туды, дзе ім іх начэпяць. Дэйнэрыс Таргарыен у 4-м сезоне “Гульні тронаў” ня ведала гэтага. Таму бегала па гарадох заліва рабаўладальнікаў, вызваляючы рабоў і шчыра думаючы што зараз з рабствам скончана раз і назаўжды. Наіўная, потым здзіўлялася, калі ёй казалі што ва ўсіх вызваленых ёй гарадах рабства вярталася ў той ці іншай форме. Калі б усё было так проста (забіў гаспадара – атрымаў свабоду), чалавецтва ўжо даўным-даўно жыло б пры анархізме.
Сацыяльныя інстытуты (каштоўнасныя ўстаноўкі, культурныя нормы, традыцыі, уяўленні аб тым што можна а што нельга) куды больш трывалыя чым асобна ўзяты закон. Рабства працягвае жыць, нават калі кайданы знятыя а гаспадары павешаныя на слупах. Таму скончыць з ім куды цяжэй чым падаецца на першы погляд.
Аднак па той жа прычыне ўсе аўтарытарныя рэжымы ніколі не могуць да канца выкараніць салідарнасць, узаемадапамогу і вальнадумства.
Comments Off on Калі ты каралева Андалаў і Першых людзей але не ведаеш сацыялогіі
