Мір, каханне, кактэль молатава.

“У лютым 2018 года суд прызнаў галоўнага інжынера Мінскага завода колавых цягачоў Андрэя Галавача невінаватым у атрыманні хабару ў асабліва буйным памеры. Яго павінны былі вызваліць у зале суда. Радасныя сваякі ўжо спусціліся ўніз, чакаючы сустрэчы. Але да іх выйшлі толькі адвакаты і паведамілі, што Андрэя Галавача затрымалі зноў і прад’явілі новыя эпізоды абвінавачвання.”

Гісторыя Галавача нагадала мне маю. Шостага верасня 2010-га, калі скончыліся трое сутак са дня майго затрымання, мяне мусілі вызваліць. Абвінавачанне не пацвердзілася. Ура! Іду на свабоду! Ля дзвярэй ІЧУ на Акрэсціна сабраліся родныя, сябры, журналісты. Адкрыліся дзверы маёй камеры, мяне завялі ў пакой на першым паверсе, аддалі асабістыя рэчы, шнуркі для абутку. “Усё, я магу ісці” – пытаюсь. Гляджу, хаваюць вочы: “Нет еще. Минуточку. Еще одну вещь”. І падсоўваюць новую пастанову аб затрыманні на трое сутак. Ужо па іншым эпізодзе “злачынства”. Мая надзея рушыцца маментальна. Вяртаюся у камеру.. Надзея родных растае павольна: яны чакалі мяне пад дзвярыма ІЧУ, на халодным верасневым ветры.

І так 7 разоў. Ужо на трэці я ўцяміў што была каманда – не адпускаць любым коштам. Пакуль не знойдуць, за што пасадзіць.

Гісторыя паўтарылася праз 4 гады. Прысуд па 411-м артыкуле мне вынеслі ў судовай залі магілёўскай турмы за 3 дні да вызвалення. То бок калі я адсядзеў ужо 4,5 гады.

У ШІЗА ў Магілёўскай крытай пару разоў бывала: сканчаюцца мае 10 сутак на падвале, адкрываюцца дзверы і мяне вядуць… не, не ў маю камеру (якая падаецца ўжо такой утульнай пасля каморкі ШІЗА) а ў кабінет начальніка, дзе мне, хвілінка ў хвілінку пасля заканчэння папярэдняга тэрміну, даюць яшчэ 10 сутак.

Я лічу, гэта не толькі садызм нашых дзяржслужбоўцаў але і пэўны рудымент сталіншчыны. Тады таксама любілі зэкаў пасля заканчэння 10-15 гадовага тэрміну арыштоўваць прама на выхадзе з лагеру, альбо пакуль яшчэ не дайшлі да чыгуначнай станцыі – і вяртаць назад.

Аналагічна і з Галавачом. Ці можна было яму прад’явіць абвінавачанне не ў дзень апраўдання а на месяц раней? Вядома, бо ўсе паперы былі падрыхтаваныя загадзя. Але яны чакалі. Бо трэба даставіць максімальныя пакуты самому падсуднаму і ягоным родным. Гэта ўзорнейшы садызм: калі ты душой і сэрцам ужо на свабодзе, калі у галаве ўжо 1000 разоў пракруціў, як абдымеш родных і уздыхнеш вольным паветрам (а воля вунь яна – за вакном), табе кажуць: ведаеш што… Пасядзі-ка ты яшчэ годзік. І замест свежага паветра ізноў: стакан, аўтазак, хата на Валадарцы.

Мы з імі, канешне, так рабіць не будзем. Мы ж не садысты. Проста пасадзім адзін раз і надоўга.

9 ліпеня Канстытуцыйны суд прыняў рашэнне аб тым што прынятыя палаткай папраўкі ў Закон аб супрацьдзеянні экстрэмізму – цалкам законныя (хто б сумняваўся). Цікаўнасць тут выклікае вызначэнне “рэабілітацыі нацызму”:

“прославление или оправдание лиц и (или) структур либо организаций, признанных виновными либо преступными приговором Международного военного трибунала либо приговорами национальных, военных или оккупационных трибуналов, основанными на приговоре Международного военного трибунала, а равно сотрудничавших с такими лицами и (или) структурами либо организациями на оккупированной территории СССР в годы Второй мировой войны политических и военных организаций, а также лиц, участвовавших в деятельности таких политических и военных организаций и исполнявших либо умышленно содействовавших исполнению преступных приказов лиц и (или) структур либо организаций, указанных в данном абзаце, в любой форме.”

Навошта было прымаць такі закон ва ўмовах Беларусі, дзе няма хоць колькі-небудзь значных нацысцкіх арганізацый (акрамя МУС), і хоць колькі-небудзь вядомых кейсаў публічнага апраўдання нацызму (акрамя пахвалы Лукашэнкі Гітлеру)? Я думаю, разгадка крыецца ў загорнутасці і намеранай нечыаемасці фармулёўкі. Зараз не трэба быць прыхільнікам нацызму, каб патрапіць пад кару. Дастаткова “праслаўляць альбо апраўдываець” чалавека які “наўмысна судзейнічаў выкананню злачынных загадаў” тых, хто СУДЗЕЙНІЧАЎ з нацыскімі\пранацысцкімі арганізацыямі. І ўсё, вас можна судзіць па крыміналцы. Гэта прыкладна як саджаць не тых выходзіць на Плошчу, а тых хто апраўдывае тых, хто падтрымлівае тых, хто выйшаў на Плошчу.

Вядома, падвесці пад такое хітрамудрае вызначэнне можна каго заўгодна – пачынаючы ад сельскіх апалчэнняў, якія змагаліся супраць партызанаў, сканчаючы арганізацыямі якія змагаліся з бальшавізмам без будзь-якой дапамогі Вермахта.

І яшчэ, можа я канспіролаг, але прыняцце такога законапраекту мне бачыцца яшчэ адной спробай душыць дысідэнтаў без таго каб прыцяваць да іх увагу Еўропы. У многіх беларускіх незалежных пісьменнікаў, гісторыкаў, паэтаў і журналістаў можна знайсці тэксты ці пасты з прапановай паглядзець на вайну пад другім вуглом, не так як гэта робіць савецкая прапаганда. Вжух – і яны “апраўдацелі нацызма”. А нашыя цэрберы будуць ківаць на Германію з яе законамі супраць нацы, маўляў, “у вас тое ж самае, чаго вы да нас прычапіліся? Саджаем экстрэмістаў, гэтаксама ж як вы”.

Ізноў, прыняцце гэтага закона (аб прымяненні якога мы яшчэ пачуем, я гарантую гэта) мы абавязаныя пасіўнасці грамадства. Можна сказаць, самім сабе. Акрамя некалькіх журналістаў і праваабаронцаў, а таксама купкі людзей, якія падтрымалі флэшмоб #яэкстрэміст ніхто не затурбаваўся. Вынік: прастора свабоды слова звузілася яшчэ болей.

Часта ідэалогіі і погляды, якія аказалі істотнейшы ўплыў на гісторыю, аказваюцца незаслужана недаацэненымі ці закінутымі. Бывае гэта па розных прычынах: з-за небяспечнасці гэтых ідаэлогій для эліт, з-за іх уяўнай “утапічнасці”, а часам па віне іхніх нядбайных прыхільнікаў. Такі ж незаслужаны лёс, як мне падаецца, напаткаў і анархізм. А асабліва – ягоных вядомых прадстаўнікоў.

Тым часам, упэўнены, вы і не здагадваецеся, колькі людзей, якія аказалі ўплыў на сусветную літаратуру, мастацтва і навуку прытрымліваліся анархісцкіх поглядаў. Прабяжымся толькі па самых вярхах.

Яраслаў Гашэк – чэскі пісьменнік, аўтар знакамітых “Прыгодаў Швейка” – быў анархістам.

Леў Талстой – так-так, той самы што напісаў “Вайна і мір” – таксама. Хаця ягоны анархізм істотна разыходзіўся з уяўленнямі большасці анархістаў таго часу, яго ўсё ж лічаць адным з заснавальнікаў анарха-хрысціянства, а сам ён быў зацятым праціўнікам любой дзяржавы.

Максім Багдановіч, наш паэт – у 14 год стварыў таемны кружок анархістаў, а ягоны сябра і аднадумца ўзарваў лесвіцу ў гімназіі, дзе вучыўся. (бацька Максіма Багдановіча быў нарадавольцам, таму нічога дзіўнага).

Эжен Патье – іншы паэт, аўтар “Інтэрнацыяналу” (Вставай, проклятьем заклеймённный…) быў анархістам.

Казімір Малевіч – моцна сімпатызавал анархізму, у 1918 годзе шчыльна супрацоўнічаў з газетай “Анархія”. Яшчэ блізкім да анархізму быў вядомы мастак-прэрафаэліт Уільям Морыс.

Анатоль Жалезнякоў – рэвалюцыйны матрос, які разагнаў Устаноўчы сход у 1917-м, таксама быў анархістам. Знакамітая фраза “Караул устал” належыць яму.

Ну і на сёння ўсё не так кепска. Сусветна вядомы антраполаг Джэймс Скот, які спецыялізуецца на грамадствах паўночна-усходней Азіі і на супраціву сістэмам дамінавання – анархіст. Як і іншы амерыканкі антраполаг, прафесар лонданскай школы эканомікі, Дэвід Грэбер.

Каб не быць аднабокім, трымайце лыжку дзёгцю. Першым наркомам НКУС, заснавальнікам ГУЛАГа і будоўлі Беламорканала быў Генрых Ягода – ён пачынаў у 1907 годзе як анархіст, а да бальшавікоў прымкнуў толькі ў 1917-м.

Калі ж вы жыхар Рагачова ці проста любіце згушчонку, то вы многім абавязаныя Аляксандру Таратуце – расійскаму анархісту і рэвалюцыянеру, які ў 1930-х на пасадзе агранома-эканаміста трэсту “Союзконсервмолоко” прыняў рашэнне будаваць у Рагачове завод па вытворчасці згушчонкі. Пішуць нават, што ён з’яўляўся аўтарам знакамітай бела-блакітнай этыкеткі (па іншых дадзеных ёю з’яўлялася дызайнерка Іраіда Фаміна). Так ці інакш, з Беларуссю Таратуту звязвае яшчэ і тое, што падчас сваёй рэвалюцыйнай дзейнасці ў царскай Расіі ён 3,5 гады адсядзеў у Мінску (хутчэй за ўсё, на Валадарцы).

У 1934-м Таратуту арыштавалі і далі 5 год палітізалятара. А праз два гады расстралялі. Абвінавачанне: “контррэвалюцыйная анархічная дзейнасць і арганізацыя тэрарыстычнай групы”.

Так што памятайце, што кожны раз, купляючы слоік згушчонкі, асабліва рагачоўскай, вы аддаеце даніну памяці славутаму анархісту.

п.с. У Саўбелцы ёсць артыкул пра Таратуту і ягоны ўнёсак у згушчоначную справу. Але пра анархізм там, канешне, ні слова.

Схадзіў сёння на апеляцыйны суд Глеба Рубанава. Нагадаю, яму пару месяцаў таму далі 40 базавых штрафу за ўдзел у флэшмобе #яэкстрэміст. Ад падобных справаў гэта адрозніваее тое што менты не змаглі схаваць што афармлялі пратакол заднім чыслом – калі Глеб УЖО быў затрыманы.

“Правоверно ли утверждать, что поступки инкубов и суккубов в равной степени свойственны всем нечистым духам? Некоторыми дается положительный ответ на этот вопрос, так как в противном случае пришлось бы признать у них известный порядок.

Доказательства:

1) Как с понятием добра связано понятие меры и порядка, так и с понятием зла связано представление о беспорядке (смотри Августина «О природе добра»). У добрых ангелов нет никакого беспорядка. Следовательно, у злых духов не может быть порядка.

[…]

4) Там, где нет покорности и послушания, все поступают одинаково. У демонов мы не наблюдаем этих качеств.”

Генрых Крамер, “Молат ведзьмаў”.

Бачыце, у сярэдневечных інквізітараў адсутнасць парадку і паслухмянства была сінонімам граху і зла ў чыстым выглядзе. Можа, не дарма некаторыя лічаць, што сярэднявечная Еўропа, там, дзе ўладарыла каталіцкая царква, была першым правобразам таталітарнага грамадства. Дэманізацыю свабоды, стыхійнасці, неўпарадкаванасці ў любых праявах мы можам лёгка знайсці і ў ва ўсялякіх Гітлераў, Сталінаў і Лукашэнак.

Насамрэч ніякім бізнесменам я не стаў. Проста калі рыхтаваў семінар “Родныя ў турмах”, адразу некалькі чалавек напісалі мне са здзіўленнем і абурэннем наконт таго што я зрабіў уваход платным. А яшчэ некалькі напісалі, што 20 рублёў – гэта дорага. Таму гэты момант трэба растлумачыць.

Чаму ўваход на семінар платны?

1. Магчыма нехта здзівіцца, але за арэнду памяшкання трэба плаціць грошы. Канцылярскія прыналежнасці, кава-гарбата – усё гэта таксама каштуе капейку. Ільвіная доля ад сабранай платы на ўваход пайшла на гэта.

2. За тыя 4 гады жыву ў статусе публічнага чалавека і актывіста, я арганізаваў не меней за 20 публічных мерапрыемстваў: лекцый, семінараў, прэзентацый Усе яны былі зробленыя бясплатна. Больш за тое, я сам у іх укладаўся: ездзіў за свой рахунак, укідваў грошы за арэнду і г.д.. Зараз я зразумеў, што хачу паспрабаваць атрымаць грошы за свае веды і высілкі.

На сённяшні дзень мая грамадская актыўнасць (вырабленне тэкстаў, відэа, сувязь з падпісчыкамі, раскрутка сацсетак, удзел у мерапрыемствах і эфірах, даванне інтэрвью) стала маім асноўным родам заняткаў. Гэта мая галоўная праца. Гэта тое, на што я выдаткоўваю найбольш часу і сілаў. Але ведаеце колькі мне гэта прыносіць грошаў? Нуль. Таму я вымушаны, акрамя сваёй асноўнай працы, адцягвацца яшчэ і на зарабленне грошай – каб фізічна існаваць і займацца АСНОЎНАЙ ПРАЦАЙ – палітычным актывізмам і асветай. І дзякуй Богу што гэтае зарабленне грошай адбываецца на прыемнай і сацыяльна карыснай працы (журналістам у Новым Часе).
Калі я калісь змагу выйсці на самазабеспячэнне ў сваім актывізме (да чаго я імкнуся), гэта дапаможа мне яшчэ больш на ім сканцэнтравацца і займацца ім больш эфектыўна. Купляць неабходную тэхніку, аплачваць вандроўкі і г.д.

Менавіта на гэтую мэту і нацэленыя платныя семінары, а не на тое каб купіць сабе гадзіннік Ролекс ці апошні Айфон.

Я не атрымоўваю гранты на сваю дзейнасць. Мне не дапамагаюць багатыя спонсары. Таму я спрабую забяспечыць сябе самастойна. І мне было даволі дзіўна што гэтае натуральнае жаданне вызвала ў асобных людзей (хаця, трэба прызнацца, нямногіх) такую негатыўную рэакцыю.

3. Любая праца мусіць быць аплачаная. Калі чалавек, каб дапамагчы вам, траціць час і сілы, ці не бачыцца вам справядлівым аддзячыць яму – так, як ён сам аб гэтым просіць?
Хтось сказаў што браць плату за лекцыі “неанархічна”. Окей, але чакаю такой жа суворай крытыкі на адрас адвакатаў, псіхолагаў, прафесараў, настаўнікаў – карацей усіх, хто бярэ плату за свае веды. Чаму калі робяць яны, гэта ўспрымаецца як норма, а калі я – як парушэнне святых ідэалаў?

Зараз аб тым, чаму менавіта 20 р.

1. У такі кошт я ацаніў затрачаныя мной сілы і час на падрыхтоўку і правядзенне занятку. Людзі, якія на яго прыйшлі, прагаласавалі рублём і паказалі што гэтая ацэнка – справядлівая.

2. Калі ласка, не спрабуйце мяне пераканаць што 20 рублёў для працуючага мінчаніна гэта дорага. Для жыхара рэгіёнаў – так. Для беспрацоўнага – магчыма. Аднак не для мінчаніна з працай. 20 рублёў – гэта 6-7 пачакаў цыгарэт. Альбо два білеты ў кіно. Я лічу сябе чалавекам з дастаткам ніжэй за сярэдні, аднак нават я магу дазволіць сабе раз на тыдзень патраціць 20 рублёў на адукацыйнае ці забаўляльнае мерапрыемства.

Больш за тое, калі ў кагось няма грошай, заўсёды можна звярнуцца да мяне і папрасіць прапусціць па зніжцы. Я заўсёды пайду насустрач (сам так праходжу на платныя мерапрыемствы, калі грошаў няма, а арганізуюць мае сябры).

На гэтым мерапрыемствы затраты на арганізацыю пакрыліся цалкам, і я яшчэ выйшаў у невялічкі плюс. І, вядома, проста па чалавечы мне прыемна, што людзі гатовыя плаціць грошы за тое каб паслухаць мяне – значыцца маё меркаванне для іх важнае. За гэта хачу яшчэ раз падзякаваць усім хто прыйшоў, і падтрымлівае ў маіх пачынаннях. Працуем далей!

Семінар “Родныя ў турмах”, які я так доўга вам піярыў, урэшце адбыўся сёння. Народу было няшмат: 7 чалавек, але прыкладна на столькі я і разлічваў. Было вельмі прыемна выступаць перад зацікаўленай і абазнанай аўдыторыяй, з якой вельмі хутка паразумеліся. Больш за палову прыйшоўшых складалі ўдзельніцы “Маці 328”, у якіх дзеці сядзяць у зонах ужо не першы год – таму ў нас была не лекцыя а сапраўдны абмен досведам.

Што стала новым для мяне:
– Пасля бунту ў Воўчых Норах каля 30 (!) чалавек вывезлі на крытую (Магілёў і Жодзіна). Некаторых з іх ужо круцяць па 411-м артыкуле. Я ў шоку: чаму аб гэтым маўчаць СМІ? Гэта беспрэцэдзентная карная акцыя, апошні раз такое было мо ў дзевяностых.

– Літаральна нядаўна прынялі закон, па якім адміністрацыя можа без дазволу асуджанага СПІСВАЦЬ З ЯГОНАГА РАХУНКУ грашовыя сродкі на “добраўпарадкаванне калоніі”. То бок яны проста тыраць грошы, якія родныя высылаюць сваім дзецям на пакупкі ў турэмнай краме. Гэта проста неслыхана. Думалі, што з гэтым можна рабіць.

Па анкетах зваротнай сувязі, якія я сабраў пасля, зразумеў, што наведвальнікі былі задаволеныя. Ды і я выклаўся на 100%. А толькі так і трэба рабіць працу, якую любіш.

Практыка падобных семінараў будзе працягнутая.

Finally I share with you my bachelor thesis, which is named “Territorial achievements of IS outside Middle East”. It is my first work, which I could honestly call a full-scale academic research without any “but”.

Just for a remark: IS cells by now are present in tens of countries outside Middle East, including Algeria, Turkey, Pakistan, India, Indonesia, Philippines, Uzbekistan, Tajikistan, Chad, Burkina-Faso, Mali etc. My research is narrowed to countries where IS did have or continue to have concrete and strong foothold: Philippines, Afghanistan\Pakistan, Nigeria, Libya.

_____________

Урэшце, магу падзяліцца з вамі сваёй бакалаўрскай працай пад назвай “Тэрытарыяльныя заваяванні Ісламскай Дзяржавы за межамі Бліжняга ўсходу”. Гэта першая мая праца, якую магу з гонарам і без усялякіх выняткаў назваць паўнавартасным акадэмічным даследаваннем.

Для інфармацыі: ячэйкі ІД зараз існуюць у дзясятках краінаў за межамі Бліжняга ўсходу: Алжыр, Турцыя, Пакістан, Індыя, Інданезія, Філіпіны, Узбекістан, Таджыкістан, Чад, Буркіна-Фасо, Малі, Самалі і г.д. Маё даследаванне звужанае да краінаў, дзе ІД мела ці мае на сёння выразны і пацверджаны кантроль над тэрыторыяй.

ЧЫТАЦЬ