Сёння ў студыі Еўрарадыё з юрыстам Паўлам Сапелкам разважалі пра Рэспубліканскі спіс экстрэмісцкіх матэрыялаў. Шмат што, чаго хацелася, не атрымалася агучыць. Таму дадам тэзісна тут:
1. Спіс экстрэмісцкіх матэрыялаў гэта яшчэ адзін прававы інструмент для падаўлення іншадумства ў Беларусі. Гэта ніякая не абарона правоў грамадзян ці грамадскіх інтарэсаў. Гэта ў чыстым выглядзе спроба забараніць пэўныя ідэалогіі і стварыць грунт для пакарання іхніх носьбітаў. Аб гэтым кажа хаця б той факт што рэальнага “экстрэмізму” – у сэнсе забойстваў, масавага палітычнага гвалту, пагрозы хааса і межэтнічнай\межкласавай разні ў Беларусі няма. Няма тэрарыстычных груповак, масавых арганізацый ультраправых, няма вядомых грамадскіх дзеячаў, якія б прапаганадвалі нянавісць (акрамя Лукашэнкі, Шуневіча, Давыдзька). Таму экстрэмісцкія матэрыялы – гэта абарончы бар’ер дзяржавы супраць пранікнення іншадумства ў грамадскую сферу, не болей і не меней.
2. Дынаміка развіцця і дапаўнення спісу экстрэмісцкіх матэрыялаў паказвае узрыўны рост колькасці такіх матэрыялаў пасля 2014 года. Спіс вядзецца з 2008 года. Аднак з 2008 па 2013 уключна ў яго было дададзена 19 матэрыялаў. У 2014 – 10 матэрыялаў. У 2015 – ужо 44 матэрыялы. А ў 2017 – колькі б вы думалі? 193!
Акрамя таго аб цікаўнасці дзяржавы да “экстрэмісцкай” тэмы сведчыць тое што ў 2015-м было створанае 3-е упраўленне ГУБАЗіК (па барацьбе з экстрэмізмам), а ў 2016 – узмоцнены закон закон “Аб супрацьдзеянні экстрэмізму”.
Лічу, залішняе казаць аб тым што прычынай стаў Майдан і ягоныя ўрокі для беларускіх элітаў.
3. Судовая сістэма і ўвогуле закон у Беларусі не з’яўляюцца ніякімі сродкамі “рэгуляваць грамадскія адносіны” альбо “адстойваць грамадскія інтарэсы”. Суды і закон існуюць для таго каб насаджваць у Беларусі пануючую ідэалогію: кансерватызм, апалітычнасць, падданніцтва, пакору, і караць тых, хто спрабуе яе аспрэчваць. Аб гэтым факце кажа і заўвага Паўла Сапелкі: трапіць у “Спіс экстрэмісцкіх матэрыялаў” можна лёгка. А вось як выключыць з яго матэрыял – гэтага пры прыняцці закона нават не прадумалі. Вельмі просты разлік: а навошта? Хто вашага меркаванне пытаецца? Уладныя адносіны працуюць толькі ў адзін напрамак. Дзяржава і грамадства гэта не бакі, якія супрацоўнічаюць, гэта начальнік і падначалены.
Пераадолець гэта можна толькі адмовай ад падпарадкавання: адкрытай і публічнай. Іншых шляхаў не бачу.
До чего же интересная штука дискурсивная власть. Раз за разом открываешь для себя жемчужины, которые из-за замыленности взгляда обычно никогда не видны. И хотя я не поддерживаю тотальный постструктурализм в социологии\политологии, который утверждают, что слова и их значения рулят едва ли не всем в нашей жизни, значимость у них есть, и она велика.
Взять, например, слово “правоохранители”, которым повсеместно в СМИ называют ментов. Правоохранители это кто? Те, кто “охраняет права”. Но ведь они занимаются обратным! Их функция заключается как раз в в нарушении наших прав! В первую очередь прав на личное пространство, на безопасность, на свободу.
Каратели, принудители, правонарушители – вот их правильные названия. Но все (и в первую очередь они сами) продолжают упорно говорить “право-охранителями”. Ну ни обман ли?
Еще интересно: слово “работодатель”. Под ним понимают нанимателя. Но слово звучит так, как будто этот человек даёт работу. Работо-датель. Хотя по факту он как раз ЗАБИРАЕТ работу, забирает результаты вашего труда! Осуществляет эксплуатацию работника (эксплуатация есть присвоение результатов чужого труда). Вы работаете на человека, приносите ему выгоду и прибыль, но в дискурсе он для вас оказывается еще каким-то “дателем”! Хотя даёте как раз вы, а не он.
И такого очень много вокруг нас. “Гарант Конституции”, “страж правопорядка”, “исправительное учреждение”, “глава семьи”…
Иногда смыслы, укрепляющие угнетение, приходят из глубины веков, и уже непонятно, кто их установил. А иногда, как “правоохранитель”, продвигаются власть имущими намеренно и целенаправленно.
“Перад беларускім сьпеваком ці блогерам тры шляхі. Альбо беларускамоўны — тады гэта даволі абмежаваная аўдыторыя. Або ён расейскамоўны — тады ён разумее, дзе можна зарабіць сапраўдныя грошы. Як прыгаданыя Ўлад Бумага, Макс Корж або Ціма Беларускіх. І тады патэнцыйны рынак — ня 10 мільёнаў беларусаў, а 200 мільёнаў расейскамоўных. І трэці шлях — працаваць на Захад, рабіць прадукт па-ангельску і плюнуць на гэтую расейскамоўную прастору.” (цалкам матэрыял тут).
Яшчэ сюды варта дадаць што беларуская культурная прастора у цэлым вузкая і некаторыя нішы на ёй цалкам адсутнічаюць. А тут, пад бокам, велізарны рынак і вольная звалка на любы густ. Беларуская моладзь глядзіць расійскі ютуб, слухае расійскіх рэпераў і чытае расійскія сайты таксама па адной важнай прычыне: адсутнасць моўнага бар’еру. Чаму не? BBC, Vice News і PewDiePie можа і лепшыя але ж ні храна не зразумела. А тут усё па расійску, бяры і спажывай, ёсць усё што душа пажадае.
Аднак сітуацыю трэба змяняць. Калі я пачынаў рабіць свой ютуб-канал амаль выключна на беларускай мове, я выдатна разумеў, што гэта скарачае ягоную аўдыторыю ў 3-5 разоў мінімум (бо расійцы амаль не будуць глядзець, акрамя маіх сябраў). Аднак іншага шляху няма, калі мы хочам каб беларусы раслі на сваім, а не на імперскім. Мне вельмі прыкра назіраць у людзей, асабліва ў моладзі, гэты вечны правінцыяльны комплекс, маўляў, нашае, беларускае, другога гатунку, кепскай якасці, а ўсё расійскае – эталон. Гэта аб’ектыўна не так. І зараз мы патроху ідзем да таго каб беларусы пачалі, урэшце, спажываць свой інфармацыйны прадукт а не арыентавацца бясконца на расійшчыну. У тым жа тэлеграме сфармаваўся моцны пул беларускіх тэлеграм-каналаў, якія маюць 20-30 тысяч сталай лаяльнай аўдыторыі. А вось Ютуб моцна адстае – не хапае ўзаемнага прасоўвання. У якасці сваёй невялічкай лепты планую да канца года зрабіць на канале Radix агляд беларускага палітычнага ютуба: ад Нехты да зусім дробных влогераў. І так, гэты агляд будзе на беларускай.
Comments Off on Файны матэрыял ад Віталя Цыганкова аб тым, у якой культурнай прасторы жыве беларуская моладзь
9 ліпеня Канстытуцыйны суд прыняў рашэнне аб тым што прынятыя палаткай папраўкі ў Закон аб супрацьдзеянні экстрэмізму – цалкам законныя (хто б сумняваўся). Цікаўнасць тут выклікае вызначэнне “рэабілітацыі нацызму”:
“прославление или оправдание лиц и (или) структур либо организаций, признанных виновными либо преступными приговором Международного военного трибунала либо приговорами национальных, военных или оккупационных трибуналов, основанными на приговоре Международного военного трибунала, а равно сотрудничавших с такими лицами и (или) структурами либо организациями на оккупированной территории СССР в годы Второй мировой войны политических и военных организаций, а также лиц, участвовавших в деятельности таких политических и военных организаций и исполнявших либо умышленно содействовавших исполнению преступных приказов лиц и (или) структур либо организаций, указанных в данном абзаце, в любой форме.”
Навошта было прымаць такі закон ва ўмовах Беларусі, дзе няма хоць колькі-небудзь значных нацысцкіх арганізацый (акрамя МУС), і хоць колькі-небудзь вядомых кейсаў публічнага апраўдання нацызму (акрамя пахвалы Лукашэнкі Гітлеру)? Я думаю, разгадка крыецца ў загорнутасці і намеранай нечыаемасці фармулёўкі. Зараз не трэба быць прыхільнікам нацызму, каб патрапіць пад кару. Дастаткова “праслаўляць альбо апраўдываець” чалавека які “наўмысна судзейнічаў выкананню злачынных загадаў” тых, хто СУДЗЕЙНІЧАЎ з нацыскімі\пранацысцкімі арганізацыямі. І ўсё, вас можна судзіць па крыміналцы. Гэта прыкладна як саджаць не тых выходзіць на Плошчу, а тых хто апраўдывае тых, хто падтрымлівае тых, хто выйшаў на Плошчу.
Вядома, падвесці пад такое хітрамудрае вызначэнне можна каго заўгодна – пачынаючы ад сельскіх апалчэнняў, якія змагаліся супраць партызанаў, сканчаючы арганізацыямі якія змагаліся з бальшавізмам без будзь-якой дапамогі Вермахта.
І яшчэ, можа я канспіролаг, але прыняцце такога законапраекту мне бачыцца яшчэ адной спробай душыць дысідэнтаў без таго каб прыцяваць да іх увагу Еўропы. У многіх беларускіх незалежных пісьменнікаў, гісторыкаў, паэтаў і журналістаў можна знайсці тэксты ці пасты з прапановай паглядзець на вайну пад другім вуглом, не так як гэта робіць савецкая прапаганда. Вжух – і яны “апраўдацелі нацызма”. А нашыя цэрберы будуць ківаць на Германію з яе законамі супраць нацы, маўляў, “у вас тое ж самае, чаго вы да нас прычапіліся? Саджаем экстрэмістаў, гэтаксама ж як вы”.
Ізноў, прыняцце гэтага закона (аб прымяненні якога мы яшчэ пачуем, я гарантую гэта) мы абавязаныя пасіўнасці грамадства. Можна сказаць, самім сабе. Акрамя некалькіх журналістаў і праваабаронцаў, а таксама купкі людзей, якія падтрымалі флэшмоб #яэкстрэміст ніхто не затурбаваўся. Вынік: прастора свабоды слова звузілася яшчэ болей.
Я не бачу ніякай рацыянальнай мэты, з якой ментам карысна навесіць Зміцеру яшчэ адзін артыкул КК. З пункту гледжання жорсткасці пакарання гэта ніякай ролі не грае: у яго і так вісіць 339 ч.3.,а гэта да 10 год. Артыкул 369, які яму вешаюць зараз – гэта максімум да 3-х год хіміі.
Пракуратура і СК спрабуюць выслужыцца, паказваючы як пільна яны прэсуюць экстрэміста? Скарысталіся нагодай зрабіць яшчэ адну дэманстратыўную справу за выказванне ў інтэрнэце? Цягнуць час, каб падолей пратрымаць Змітра на СІЗА? Пакуль незразумела. Суд пакажа ўсё. А пакуль скажу адно: ACAB.
Часта ідэалогіі і погляды, якія аказалі істотнейшы ўплыў на гісторыю, аказваюцца незаслужана недаацэненымі ці закінутымі. Бывае гэта па розных прычынах: з-за небяспечнасці гэтых ідаэлогій для эліт, з-за іх уяўнай “утапічнасці”, а часам па віне іхніх нядбайных прыхільнікаў. Такі ж незаслужаны лёс, як мне падаецца, напаткаў і анархізм. А асабліва – ягоных вядомых прадстаўнікоў.
Тым часам, упэўнены, вы і не здагадваецеся, колькі людзей, якія аказалі ўплыў на сусветную літаратуру, мастацтва і навуку прытрымліваліся анархісцкіх поглядаў. Прабяжымся толькі па самых вярхах.
Яраслаў Гашэк – чэскі пісьменнік, аўтар знакамітых “Прыгодаў Швейка” – быў анархістам.
Леў Талстой – так-так, той самы што напісаў “Вайна і мір” – таксама. Хаця ягоны анархізм істотна разыходзіўся з уяўленнямі большасці анархістаў таго часу, яго ўсё ж лічаць адным з заснавальнікаў анарха-хрысціянства, а сам ён быў зацятым праціўнікам любой дзяржавы.
Максім Багдановіч, наш паэт – у 14 год стварыў таемны кружок анархістаў, а ягоны сябра і аднадумца ўзарваў лесвіцу ў гімназіі, дзе вучыўся. (бацька Максіма Багдановіча быў нарадавольцам, таму нічога дзіўнага).
Эжен Патье – іншы паэт, аўтар “Інтэрнацыяналу” (Вставай, проклятьем заклеймённный…) быў анархістам.
Казімір Малевіч – моцна сімпатызавал анархізму, у 1918 годзе шчыльна супрацоўнічаў з газетай “Анархія”. Яшчэ блізкім да анархізму быў вядомы мастак-прэрафаэліт Уільям Морыс.
Анатоль Жалезнякоў – рэвалюцыйны матрос, які разагнаў Устаноўчы сход у 1917-м, таксама быў анархістам. Знакамітая фраза “Караул устал” належыць яму.
Ну і на сёння ўсё не так кепска. Сусветна вядомы антраполаг Джэймс Скот, які спецыялізуецца на грамадствах паўночна-усходней Азіі і на супраціву сістэмам дамінавання – анархіст. Як і іншы амерыканкі антраполаг, прафесар лонданскай школы эканомікі, Дэвід Грэбер.
Каб не быць аднабокім, трымайце лыжку дзёгцю. Першым наркомам НКУС, заснавальнікам ГУЛАГа і будоўлі Беламорканала быў Генрых Ягода – ён пачынаў у 1907 годзе як анархіст, а да бальшавікоў прымкнуў толькі ў 1917-м.
Калі ж вы жыхар Рагачова ці проста любіце згушчонку, то вы многім абавязаныя Аляксандру Таратуце – расійскаму анархісту і рэвалюцыянеру, які ў 1930-х на пасадзе агранома-эканаміста трэсту “Союзконсервмолоко” прыняў рашэнне будаваць у Рагачове завод па вытворчасці згушчонкі. Пішуць нават, што ён з’яўляўся аўтарам знакамітай бела-блакітнай этыкеткі (па іншых дадзеных ёю з’яўлялася дызайнерка Іраіда Фаміна). Так ці інакш, з Беларуссю Таратуту звязвае яшчэ і тое, што падчас сваёй рэвалюцыйнай дзейнасці ў царскай Расіі ён 3,5 гады адсядзеў у Мінску (хутчэй за ўсё, на Валадарцы).
У 1934-м Таратуту арыштавалі і далі 5 год палітізалятара. А праз два гады расстралялі. Абвінавачанне: “контррэвалюцыйная анархічная дзейнасць і арганізацыя тэрарыстычнай групы”.
Так што памятайце, што кожны раз, купляючы слоік згушчонкі, асабліва рагачоўскай, вы аддаеце даніну памяці славутаму анархісту.
п.с. У Саўбелцы ёсць артыкул пра Таратуту і ягоны ўнёсак у згушчоначную справу. Але пра анархізм там, канешне, ні слова.
Finally I share with you my bachelor thesis, which is named “Territorial achievements of IS outside Middle East”. It is my first work, which I could honestly call a full-scale academic research without any “but”.
Just for a remark: IS cells by now are present in tens of countries outside Middle East, including Algeria, Turkey, Pakistan, India, Indonesia, Philippines, Uzbekistan, Tajikistan, Chad, Burkina-Faso, Mali etc. My research is narrowed to countries where IS did have or continue to have concrete and strong foothold: Philippines, Afghanistan\Pakistan, Nigeria, Libya.
_____________
Урэшце, магу падзяліцца з вамі сваёй бакалаўрскай працай пад назвай “Тэрытарыяльныя заваяванні Ісламскай Дзяржавы за межамі Бліжняга ўсходу”. Гэта першая мая праца, якую магу з гонарам і без усялякіх выняткаў назваць паўнавартасным акадэмічным даследаваннем.
Для інфармацыі: ячэйкі ІД зараз існуюць у дзясятках краінаў за межамі Бліжняга ўсходу: Алжыр, Турцыя, Пакістан, Індыя, Інданезія, Філіпіны, Узбекістан, Таджыкістан, Чад, Буркіна-Фасо, Малі, Самалі і г.д. Маё даследаванне звужанае да краінаў, дзе ІД мела ці мае на сёння выразны і пацверджаны кантроль над тэрыторыяй.
Апошнія некалькі год дзяржава вельмі захапілася барацьбой з экстрэмізмам. А менавіта ў 2018-м годзе адбыўся рэзкі рост колькасці людзей, прыцягнутых па экстрэмісцкіх артыкулах КААП, больш за тое, пачалі абкатваць крымінальныя артыкулы за “распальванне варожасці”, якія раней ляжалі ў Крымінальным кодексе мёртвым грузам.
Чаму так адбылося? Адкуль такі шалёны імпэт? На гэта ёсць тры прычыны, аб якіх я і расказаў сайту palitviazni.info (а таксама паспрабаваў спрагназаваць што будзе далей).
Comments Off on Чаму дзяржава затурбавалася аб экстрэмістах?
У нас в стране относительно много времени уделяется проблемам заключенных: о беспределе в колониях пишут СМИ и правозащитники, громкие дела – в фокусе внимания общества. Только вот совсем за бортом внимания остается многотысячная армия матерей, жен, сестер, братьев и отцов тех, кто сидит за решеткой. А ведь эти люди сидят вместе с ними: годами ведут переписку, ждут редких звонков, ездят на свиданки и тягают передачи. Седеют, когда их близких садят в ШИЗО или везут на “крытую”.
По хорошему этим людям нужны группы психологической помощи, регулярные тренинги и всесторонняя помощь. Ничего этого нету.
В рамках своих скромных возможностей я решил помочь хотя бы в одном: в предоставлении информации. На четырёхчасовом семинаре я расскажу:
– Что делать если вашего родственника задержали
– Подробно опишу правовую базу, в рамках которой действуют репрессивные органы при задержании и допросе
– Расскажу что делать, если происходит худшее (избивают, шантажируют, пытают)
– Как правильно поддержать своего близкого в неволе
– Разберу неформальную иерархию в тюрьмах
и многое другое.
А также отвечу на вопросы присутствующих.
Семинар будет полезен не только родственникам заключенных но и тем кто хочет подготовить себя к неволе, а также юристам и правозащитникам.
Мероприятие платное, но обещаю вам, что это знание будет эксклюзивным. Многое из того что вы узнаете, еще не звучало в публичной сфере.
Учора на прыёме МЗС Уладзімір Макей сказаў словы, якія вокамгненна разляцеліся па СМІ: «Думаю, каждый из нас должен взять на себя обязательства ходить чаще в вышиванке и говорить на родном белорусском языке». Здаецца, у гэты раз у сацсетках ужо не было такога прыступу шалёнага шчасця з нагоды гэтага выказвання (хаця можа я проста дрэнна глядзеў). Аднак яно ўсё роўна не выпадковае і вось чаму: перамовы з Расіяй ідуць вельмі кепска. Спансаваць Лукашэнку Пуцін болей не хоча. Больш за тое, патрабуе глыбокай, па самыя вусы, інтэграцыі. У гэтым выпадку лагічна выкатваць сваю звычную зброю: пагрозу беларусізавацца і сыходу на захад. Адсюль і шпілька на адрас Пуціна на закрыцці Еўрапейскіх гульняў: «Нашая краіна не стварае пагрозаў для суседзяў», адсюль і беларускасць Макея навідавоку ў цэлага дыпламатычнага пулу.
Вы ж не верыце, што Макей сказаў гэтыя словы «ад сябе»? У чыноўнікаў такога ўзроўню амаль ніколі не бывае ўласных перакананняў. Асабліва ў аўтарытарных краінах.
Аднак гэтае выказванне, бадай, сведчыць аб яшчэ адной з’яве (і тут я канешне буду не першы, хто гэта вынайшаў): наяўнасці ва ўладнай вярхушцы як мінімум двух выразных лагераў, адзін я якіх усё ірвецца ўзяць на ўзбраенне нацыянальную сімволіку і рыторыку, а другі посціць тэксты пра геяў на сайце дзяржустановаў і апранаецца ў касцюмы НКУС на 9 траўня. Між гэтымі двума лагерамі ідзе схаваная барацьба за абранне шляху развіцця краіны.
Умоўна саўковы лагер – за жорсткую лінію ў дачыненні да палітычнай апазіцыі, максімальнае збліжэнне з Расіяй, пакіданне маёмасці ў руках дзяржавы (лічы – наменклатуры, іхніх сябраў і сваякоў). Другі бок, ўмоўна праеўрапейскі, відавочна, быў бы не супраць прыватызацыі, бо разлічвае паймець профіт ад перадачы маёмасці замежным інвестарам. І таму разумее, што нармальные капіталісты пайдуць у краіну толькі калі надаць ёй адпаведны еўрапейскі лоск: без усёй гэтай НКУС-аўска-саўковай жэсці, смяротнага пакарання і мясілава на вуліцах кожныя 5-7 год. А таксама – што немалаважна – “праеўрапейсія” хочуць заручыцца сімпатыямі пэўнай часткай грамадзянскай супольнасці. Апошняе, трэба адзначыць, у іх атрымоўваецца ўжо зараз.
Не буду спекуляваць, хто з чыноўнікаў знаходзіцца ў якім лагеры, бо не валодаю інфармацыяй. Але наяўнасць пэўнага расколу – навідавоку.
То бок мы бачым дзве групы людзей ва ўладзе, з фундаментальна рознымі эканамічнымі і інтарэсамі і невялічкай розніцай у менталітэце. Спяшаюся вас заверыць, аднак, што абодва гэтых лагеры сходзяцца як мінімум у трох рэчах:
1. Народ ні ў якім разе нельга дапускаць да ўлады.
2. Усе багацці краіны мусяць належаць невялікай групе насельніцтва.
3. Палітычны кантроль перадусім. Незадаволеныя мусяць закрыць рот ці сядзець у турмах.
Пра гэта трэба ўзгадваць кожны раз, калі раптам чарговы чыноўнік пачынае весці сябе надта нацыянальна і па-еўрапейску.
