Entries from July 2017 ↓

Прэзентацыі ў розных гарадах – аповед для palitviazni.info

Распавёў сайту палітвязні.інфо аб тым, як ідуць прэзентацыі кнігі “Фарбы паралельнага свету” у розных гарадах і аб цікавых выпадках, якія падчас іх здараліся.

“У той жа Тверы перад пачаткам выступу ў залу зайшоў журналіст мясцовага Рен-ТВ, хацеў здымаць сюжэт. Я, натуральна, яму забараніў сябе здымаць, той сышоў. Разам з ім “у салідарнасць” выйшаў прафесар мясцовага ВНУ, бо сказаў што ў нас тут “нелегальнае зборышча”, і мы заходнія грошы адпрацоўваем. Мы ўсе чакалі, што ён міліцыю на нас выкліча, але абыйшлося.”

https://palitviazni.info/naviny/2017/07/23286

Снова в Питер!

А я вновь еду в Питер, на этот раз – с рассказом о недавних протестах в Беларуси. 16 июля, 18.00 – место уточняется. Приглашаю всех товарищей регистрироваться по ссылке и приходить!

 

https://travatrava.timepad.ru/event/539058/

Национализм и я /// Me and nationalism

[ENGLISH FOLLOWS]

Национализм и я

За последнее время целых три товарища один за другим попросили меня написать публичный пост о моем отношении к национализму и как оно менялось со временем. Раз просят, значит надо. Делаю.

Мое отношение к национализму? Безусловно отрицательное. Основные причины две: во-первых, он смещает фокус человеческой солидарности с класса на нацию, что выгодно, как правило, одним лишь элитам и часто приводит к всплескам шовинизма, нетерпимости и вражды. Во-вторых, национализм не дает ответов на актуальные вызовы современности: рост неравенства, уничтожение природы, атомизацию и отчуждение личности и т.д. Есть и другие причины, но это – главные. Политический национализм в целом враждебен анархизму, потому что ставит диаметрально противоположные ему цели.

В то же время следует признать, что национальный вопрос и национально-освободительные движения являются важными (а в некоторых регионах даже ключевыми) факторами современной политики и просто отмахнуться от них тем, что “нации – воображаемые сообщества” не получится. Национально-освободительные движения вырастают там, где есть РЕАЛЬНАЯ национальная дискриминация людей: запрет иметь свою идентичность, разговаривать на своем языке, развивать свою культуру, иметь свои школы и т.д. Народ и отдельные личности имеют полное право бороться за всё вышеуказанное. Свобода культурного самовыражения, выбора идентичности или ее отсутствия является одним из важнейшых составных частей анархизма. Возьмите курдов, которых сейчас повсеместно поддерживают анархисты по всему миру. Разве кто-то возьмется осуждать их за то, что после столетий угнетения они хотят называться курдами и не быть ассимилированными Турцией\Сирией\Ираном?

Борьба за культурную идентичность и против национальной дискриминации может вестись на базе политического национализма, а может стоять достаточно далеко от него (возьмем БУНД или сапатистов).

Поэтому я считаю, что критикуя национализм мы, анархисты, должны оказывать критическую (!) поддержку тем национально-освободительным движениям, которые не несут прямо реакционных идей (исламизм, расизм и им подобные).

Что касается беларуского контекста: почти всё то время что я являюсь политическим активистом, я поддерживал и сейчас поддерживаю борьбу за сохранение беларуского языка, культуры, за освобождение Беларуси от империалистического и колониального гнёта. Я считал и считаю себя беларусом – что, наверное, вполне естественно для человека, родившегося и выросшего в Беларуси. Однако при всём при этом я никогда не называл себя националистом и любая моя поддержка беларуских национально-освободительных тем была критической. Взять, к примеру, одно мое высказыавние 9-летней давности, которое сейчас у пары человек (которых тогда еще даже на горизонте не было), вызывет нездоровое возбуждение: http://mikola-a.livejournal.com/125146.html, http://mikola-a.livejournal.com/122368.html . Да, я действительно считаю создание БНР одной из ключевых дат в нашей истории. Да, оно во многом предопределило то, что мы сейчас – беларусы а не русские. Праздник ли для меня 25 марта? Сейчас скорее нет, чем да. Во-первых, при всех позитивных аспектах этой даты это всё-таки день основания государства. Во-вторых, сегодняшняя политическая обстановка и контекст (взятие государством националистической повестки на вооружение, а также попытка отдельных групп пропихнуть национализм в анархо-движение) таковы, что называть эту дату праздником становится политически недальновидно и опасно. В 2008-м году контекст был совсем другим.

Впрочем, думаю, любому здравомыслящему человеку понятно, что сказанное “Жыве Беларусь!” не делает человека националистом, равно как размещенная вконтактике аватарка с анархией не делает его анархистом.

Суммируя всё вышесказанное: с того момента как я стал анархистом, моя позиция по национализму практически не менялась, оставаясь такой, как написано в первых абзацах. Менялась лишь форма выражения моих взглядов, те символы и высказывания, которые я считал допустимыми. И это нормально, ведь любые слова понимаются определенным образом исходя из контекста, в котором они сказаны, и если я хочу быть правильно понятым, я подстраиваюсь под контекст. Доказательство тут же, навиду: раньше мои посты, приведенные выше понимались одним образом, сейчас – иным. Буду надеятся, что и впредь люди, которых очень-очень интересуют мои взгляды 8-летней давности, будут сначала немножко думать, прежде чем давать им оценку.

Если есть вопросы – жду вас в каментах.

_______________

Me and nationalism

Recently three comrades one by one have asked me to write a public post about my attitude to nationalism and how it changed over time. If people ask, I have to do it.

My attitude to nationalism? It’s undoubtedly negative. There are two main reasons for it. First of all, nationalism shifts the focus of human solidarity from class to nation which is as a rule beneficial for the elites only and often leads to outbursts of chauvinism, intolerance and hatred. Secondly, nationalism doesn’t offer answers to actual challenges of modern times: the growth of inequality, devastation of the environment, atomisation and alienation of individuals, etc. There are other reasons, too, but these are the most important. Political nationalism generally is antagonistic to anarchism as it strives for polar aims.

At the same time I should admit that the national problem and national liberation movements are important (somewhere even key) factors of modern politics and we can’t just dismiss them by saying that nations are imaginary communities. National liberation movements grow in places where a real national discrimination of people takes place: a prohibition to have their identity, speak in their language, develop their culture, have their schools, etc. The people as a whole and individuals have their right to fight for all above-mentioned. Freedom of cultural self-expression, choice of identity or lack of the latter is one the main principles of anarchism. Take Kurds, for example, who are now widely supported by anarchists all over the world. Would anyone condemn them for the fact that after centuries of oppression they want to be called Kurds and not be assimilated by Turkey/Syria/Iran?

The fight for cultural identity and against national discrimination can be cased on political nationalism or stay rather far away from it (take General Jewish Labour Bund or the Zapatists).

This is why I believe that while criticising nationalism we as anarchists must offer critical (!) support to those national liberation movements that don’t proclaim explicitly reactionary ideas (islamism, racism and the like).

What concerns Belarusian context, almost all my life as a political activist I supported and am still supporting the fight to preserve the Belarusian language, culture, to liberate Belarus from imperialist and colonial oppression. I have considered myself a Belarusian, which is probably quite natural for a person who was born and grew up in Belarus. However, I never called myself a nationalist and all the support I expressed to Belarusian national liberation issues was critical. Take, for example, one of my 9-year old statements which is now causing unhealthy excitement on the side of a few people (who at that time were not even part of any movement) http://mikola-a.livejournal.com/125146.html, http://mikola-a.livejournal.com/122368.html Indeed, I consider the foundation of Belarusian Popular Republic one of the key dates in our history. Indeed, in many ways it predetermined the fact that we are Belarusians now and not Russians. Is March 25 a holiday for me? At the moment it’s rather not. Firstly, while the date has some positive aspects, it is still the day of creation a state. Secondly, present-day political context (that the state is taking on board the nationalist agenda as well as an attempt of several groups to push nationalism into the anarchist movement) makes any attempt to call this date a holiday politically short-sighted and dangerous. In 2008 the context was totally different.

Conversely, I think any rational person understands that the words ‘Long live Belarus’ doesn’t necessarily make someone a nationalist, as well as an anarchist avatar doesn’t make someone an anarchist.

To sum it up, from the moment I became an anarchist, my position on nationalist has almost not changed, staying the same as I described in the first paragraphs. What was changing are only the form of expression of my views, the symbols and statements that I considered acceptable. And this is normal, since any words are understood in certain way depending on a context in which they are said, and if I want to be understood correctly, I adapt to the context.

The proof is on the surface: in the past my posts, mentioned above, were understood in another way than now. I hope that people who are very much interested in my ideas of 8 years ago will think a bit more before judging them.

If you have questions, leave them in a comment.

Вось толькі даведаўся, што СК Маскоўскага району г.Мінска спыніў праверку па маёй скарзе аб збіцці супрацоўнікамі АМАП 25 сакавіка (нагадаю, тады я атрымаў закрытую ЧМТ і чатыры дні правеў у шпіталі перад тым як паехаць на суткі). Карацей, не хочуць крымінальную справу ўзбуджаць. Ну, што я магу сказаць наконт гэтага?

Кім быў Шаміль Басаеў?

Мой артыкул да 11-годдзя са смерці аднаго з найвыбітнейшых чачэнскіх ваяроў – Шаміля Басаева. Ягоны лёс і ўся гісторыя расейска-чачэнскіх войнаў яшчэ раз даказвае, што самыя жорсткія і крывавыя тэрарысты – не барадачы ў камуфляжы з лясоў, а рэспектабельныя асобы ў дарагіх касцюмах, якія штодзень мільгаюць на экранах тэлебачання.

Інфарматызацыя і дэвальвацыя экспертнага меркавання

Калі яшчэ феномен пост-праўды быў мне невядомы, напісаў вось такую заметку.

Ў апошнія гады, у гады імклівай інфарматызацыі слова, а ў асаблівасці друкаванае слова неймаверна абясцэньваецца . Слоў стала занадта шмат – злепленыя з іх фразы, сцверджання, меркаванні і заявы, шматкроць памножаныя СМІ, бязмежна раздзьмулі інфармацыйную прастору. У Новы час, які папярэднічаў Індустрыяльнаму веку, я ўжо не кажу пра Сярэднявечча, слова, сказанае публічна, а ўжо тым больш надрукаванае, мела вагу. За яго прыходзілася несці адказнасць. За адно толькі захоўванне забароненых кніг маглі казніць, а забароненым ў многіх краінах, прынамсі ў Сярэдневечча, з’яўлялася ці не ўсё, што крытыкавала грамадскі лад і рэлігію. Валоданне ведамі, валоданне словам як зброяй – усё гэта была прывілеям нямногіх. Са з’яўленнем СМІ і ростам свабоды слова сітуацыя моцна змянілася. Павялічылася колькасць людзей, якія могуць беспакарана выказвацца публічна, а таксама павялічылася колькасць дазволеных для абмеркавання тэм. Ахоп грамадства сродкамі масавай інфармацыі стаў усеагульным і са з’яўленнем Інтэрнэту працэс інфарматызацыі грамадства стаў лавінападобным. Інтэрнэт, стаўшы танным і даступным, даў магчымасць выказацца большасці жыхароў планеты па любых пытаннях а таксама даў ім магчымасць знайсці любую інфармацыю, у тым ліку такую, за захоўванне якой гадоў 200 таму ва многіх выпадках вокамгненна б адсеклі галаву.

Што ж, свабода інфармацыі – безумоўны плюс для прагрэсу і развіцця грамадстав, але ва ўмовах залішняй колькасці інфармацыі, часта – вельмі нізкай якасці і далёка не факталагічнага характару, непазбежна адбываецца і зваротны працэс – дэвальвацыя слова, якое агучана ці напісана ў публічнай прасторы і развіццё крызісу даверу да ўсяго, што агучана ў СМІ і Інтэрнэце.

Большасць журналістаў не адчуваюць адказнасці за тое, што яны кажуць, і таму часта вярзуць з тэлеэкранаў рэдкую лухту. Большасць блогераў не адчуваюць ні малейшай адказнасці за тое, што пішуць у постах і каментах, таму і не задумваюцца што пісаць, а што – не, выказваючы меркаванні, вольныя ад аналізу і здаровага сэнсу. Вядома, інфармацыйная прастора на 90% запоўнена інфармацыяй забаўляльнага характару, якая не мае ніякага дачынення да палітыкі і грамадзянскай актыўнасці. Яна, як па ТВ, як і ў Інтэрнэце, запоўненая пладамі шоў-бізнэсу, кінематографам, спортам, камедыямі, серыяламі, эротыкай, містыкай, рэкламай. Але і ў сферы палітычнай інфармацыі абясцэньванне слова мае месца, больш за тое, менавіта ў ёй яно цягне за сабой найбольш негатыўныя наступствы. Рознагалосіца псеўдамеркаванняў, псеўдаацэнак, ні чым ні абгрунтаваных суджэнняў; сітуацыі, калі карыстачы сацсетак, не маючы нават базавага набору ведаў школьнага ўзроўню судзяць аб глабальных сусветных працэсах, шматлікая заказная пісаніна журналістаў: нахабная хлусня плюс тэндэнцыйна падабраныя факты: «Апазіцыя жыве за заходнія грошы!», «Праваабаронца Пупкін папаўся на педафіліі!»), а таксама дурная і крыклівая сенсацыёніка: «Масоны правяць мірам!», «Амерыканцы ўжываюць супраць Расіі кліматычную зброю!».

Усё гэта немыслімае нагрувашчванне інфармацыйнага смецця, якое валіцца адусюль прыносіць падвоены эфект: па-першае, чытач (глядач) развучваецца ўспрымаць веды аналітычнага кшталту, развучваецца засвойваць нешта больш складанае за прымітыўныя вобразы, немудрагелістыя ідэек і прымітыўных псеўдафакты. Аналітыка і сістэмны падыход падаюцца яму сумнымі і нецікавымі. Артыкулы, даўжэйшыя за некалькі тысяч знакаў ніхто не чытае, сюжэты без крыклівых анонсаў ніхто не хоча глядзець, будзь там хоць звышважная па сутнасці інфармацыя. Вокладка пачынае іграць больш важную ролю, чым змест. Слова падмяняецца вобразам, пры гэтым губляючы ў кошце – аб гэтым працэсе (змена аналітычнага, рацыянальнага мыслення вобразным, эмацыйным, пісаў у адной з сваіх прац А. Бонано). Яшчэ адно наступства дадзенага працэсу – знакамітыя «Не читал, многабукав», «ЛОЛ», «Я тя лю», «Прив» і таму падобнае, адсюль смайлікі замест словаў і размовы мікрафразамі ў твітэры. І справа не толькі ў тым што не ўсе ўмеюць хутка друкаваць, а ў тым, што людзям проста лянота выражаць і апісваць свае думкі, эмоцыі (ды многія і не ўмеюць гэтага). Спрашчаецца мысленне, спрашчаюцца словы і фразы. Эмоцыі схематызуюцца, заганяюцца ў шаблоны.

Па-другое, стракатая інфармацыйная сельва робіцца непераадольнай перашкодай для тых, хто не умее ці не паспявае дабрацца скрозь зараслі слоў, вобразаў і пунктаў гледжання да чагосьці, што падобна на праўду. У палітычнай сферы цяжкасць выбару пазіцыі праступае найбольш выразна. Па кожнаму пытанню існуе агромністы спектр меркаванняў, з якіх большасць – у духу апісаных вышэй. Аўтарытэтных крыніц няма, стварыць бачнасць «аўтарытэтнасці» і «дасведчанасці» можа любы прайдзісвет, дэмагогія квітнее, хлусня і праўда мяшаюцца з дурнасцю і апломбам недалёкіх і прымітыўных інтэрнэт-трыбунаў, і павярхоўных журналістаў. Як вынік, у вялізнай колькасці людзей, прынамсі інтэрнэт-юзераў месца палітычных поглядаў займае сухі цынізм «Фамы Няверуючага», звычка смяяцца над усім і усімі, «тролінг», нявер’е ў любыя праявы высокіх ідэалаў і памкненняў, пагарда да любой сацыяльнай актыўнасці. Не, гэта не пратэстны настрой са скептыцызмам да палітыканаў – гэта ваяўнічая індыфірэнтнасць пад маскай «я-ўсё-разумею-але-мне-гэта-нафіг-не-трэба». Не менш распаўсюджаная і іншая крайнасць – поўная адсутнасць палітычных поглядаў, якая ўтварылася ад кашы ў галаве. Ад такіх людзей часта можна пачуць: «А хто яго знае як яно на самой справе?», «Я ўжо нікому не веру, ні тым ні гэтым», і таму падобнае. Гэта – тыповы вынік лішку інфармацыі для чалавека, які заблытаўся ва ўзаемавыключных сцверджаннях, хлусні і сенсацыях.

Гэтак дэвальвуецца слова, і пераканаць чалавека ў чымсьці робіцца ўсё складаней – не ад павышэння крытычнасці ягонага ўспрымання, а ад распаўсюджвання цынізму і пафігізму да ўсяго, што не датычна яго тут і зараз. Словаў робіцца ўсё болей, а прабіцца ім да розумаў і сэрцаў людзей робіцца ўсё цяжэй. Любыя палітычныя ідэі жорстка прайграюць забаўляльнай індустрыі і шоў-бізнэсу ў канкурэнцыі за чалавечую ўвагу, асабліва гэта датычна рэвалюцыйных, вызвольных ідэй, якія заўсёды апіраліся на высокую мараль і этычны пафас.

Трэба нам змагаццам з гэтымі з’явамі ў спробах вярнуць каштоўнасць Слова, альбо перастроіць свае ідэі на новы лад, выражаючы іх больш вобразамі і эмоцыямі, чым фактамі і довадамі? Будзе такая перастройка шагам у нагу з часам але шагам да бездані дэградацыі ў нагу з вар’яцкім грамадствам спажывання? Гэтыя пытанні пакуль для мяне застаюцца адкрытымі.

2013

Вось як бывае, аднак

А вы кажаце “дазвол Мінгарвыканкама”…

“5 кастрычніка 1991 г. маладая гвардыя атрымала загад: заняць штурмам сядзібу КГБ у Грозным. Гэта была апошняя інстытуцыя ў рэспубліцы, якая падпарадкоўвалася Маскве. Быў выпрацаваны дакладны плян. У ім адчувалася рука Шаміля, які пазьней праявіў сябе як бліскучы стратэг. На той момант у аддзеле ўжо засталося толькі 50 чалавек, зь якіх 34 мелі зброю.

Сядзібу КГБ занялі без адзінага стрэлу. Моладзь пашла на штурм, маючы 4 архаічныя аўтаматы ППШ, 2 аўтаматы Дзегцярова ДП з дыскавым магазінам, некалькі карабінаў і пісталетаў, вучэбны АКМ, дубальтоўкі і 50 гранат. Адзін з ППШ ня меў ударніка, а хлопцу, якому дасталася гэтая бракаваная зброя, нават нічога не сказалі пра дэфэкт. Ён доўга потым папікаў за гэта Шаміля.

Без ахвяраў, аднак, не абышлося. Штурм ужо быў пасьпяхова закончаны, і пераможцы адчулі смак першага посьпеху, калі са штаба кангрэса прыбеглі на дапамогу некалькі сотняў разгарачаных людзей. У тузаніне быў выпадкова застрэлены адзін з афіцэраў КГБ, палкоўнік.
У збраёўне гвардзейцы знайшлі 12 аўтаматаў Калашнікава і скрынкі з патронамі і гранатамі. Яны ўважліва абшукалі сутарэньні і знайшлі там там яшчэ адзін склад. Чатыры гадзіны білі ломам жалезныя дзьверы, пакуль яны не расчыніліся. Унутры было цэлае багацьце: 100 аўтаматаў і чатыры снайпэрскія вінтоўкі СВД. Зброю раздалі рэкрутам.

Гвардзейцы занялі ў будынку абарончыя пазыцыі.

Шамілю, аднак, нешта не давала спакою… На працягу трох тыдняў ён шарыў па ўсім будынку ў пошуках яшчэ аднаго склада зброі. Ён ведаў, што склад недзе павінен быў быць, але ўсё ня мог знайсьці яго. Урэшце ён зрабіў абмер сьценаў. Абмер паказаў, дзе павінна было знаходзіцца схаванае памяшканьне. Прадчуваньні аказаліся слушнымі.Шукальнікі скарбу натрапілі на вялікі вайсковы склад, які быў замураваны на выпадак вялікай вайны. У гэтай пячоры Алі Бабы было схаванае поўнае забесьпячэньне, зброя і амуніцыя для 600 чалавек. “Там было ўсяго – прыгадвае з бляскам у вачах Басаеў. – Вялікае багацьце для нашай рэспублікі. Там было 5 тысячаў гранат, 600 тысячаў патронаў, 524 аўтаматы Калашнікава, 76 кулямётаў, 9 супрацьтанкавых базук, 20 падствольных гранатамётаў, 50 бінокляў, 50 прыбораў начнога бачаньня, 50 шлемаў з прыборамі начнога бачаньня, вялікая колькасьць мэдыкамэнтаў, палявыя кухні, намёты, матрасы, коўдры, мундзіры на 600 чалавек. Гэтым мы ўзброілі чачэнскую гвардыю”.

Міраслаў Кулеба. Імперыя на каленях.

Лепшы антырэпрэсіўны артыкул, які я чытаў за апошні час. Раю ўсім.

 

У Скідзелі мясцовыя ідэёлагі на 3 ліпеня павесілі білборд са Сталіным. Дзеля перастраховачкі дадалі полацкія фрэскі і Пагоню. Эх, з якой радасцю я б на машыне часу адправіў бы гэтых людзей у годзік эдак 1938-ы.

 
 

Як беларускія сілавікі асэнсавалі досвед Майдана? Чаму фокус увагі рэпрэсіўных структур зрушыўся з партый і грамадсіх рухаў на нефармальныя групоўкі? Што будзе далей з фігурантамі “справы патрыётаў”? Мой аналіз у артыкуле “Стратэгія перадухілення Майдана” у Новым Часе.