Entries Tagged 'Прачытана' ↓

Са здзіўленнем пабачыў на Хартыі матэрыял (перадрукоўка з тут.бая) аб Пятрэ Машэраве. Якія дыфірамбы! І працавіты, і сумленны, і крытыку прымаў, і людзі яго любілі і гэтак далей і гэтак далей.

Ладна, калі гэта публікуе тут.бай – ім можна прабачыць прынцып “аб мёртвых альбо добра альбо нічога”, але Хартыя – ідэалагічны рэсурс, які старана змагаецца з савецкай спадчынай, крытыкуе таталітарым. Як так?

Я разумею, што для родных (размова з якімі і стала асновай артыкулу) іх блізкі чалавек заўседы будзе самым добрым, самым сумленным і бязгрэшным. Але давайце пройдземся па пунктах.

На момант сваей смерці Машэраў быў Першым сакратаром Кампартыі Беларусі. Фактычна – кіраўніком (наколькі гэта дазваляла савецкая каланіяльная палітыка) БССР. Камуністычная партыя наўпрост ажыццяўляла функцыі цэнзуры і палітычнай гегемоніі, (праз карныя ворганы) – падаўлення палітычных апанентаў. Гэта ворган, чыей прамой задачай было пазбаўленне людзей хаця б нейкага падабенства ўлады над сваімі жыццямі. І Машэраў гэтым органам кіраваў. Кардынаваў, накіроўваў і удасканальваў дзейнасць, пералічаную вышэй.

Нехта верыць, што гэтай пасады ў СССР можна было дасягнуць, не ўдзельнічаючы ў кулуарных інтрыгах, падсіжваннях, супрацоўніцтве з КДБ? Я – не веру. То пра якую сумленнасць ідзе гаворка?

У вайну Машэраў быў камандзірам партызанскага атраду. Чым, акрамя забойства настаўнікаў, старастаў і іншых “калабарантаў” адрозніліся партызаны ў СССР – усе добра ведаюць. Калі хто не ведае, раю кнігу С.С. Захарэвіча “Партизаны СССР: мифы и реальность”. У мяне няма прамых доказаў удзелу Машэрава ў вайсковых злачынствах (не упэўнены што такія доказы ўвогуле захавалася), але той факт што ў кожным партызанскім атрадзе, што кіраваўся камуністамі (г.зн. кіраваўся з Масквы) праводзіліся рэгулярныя пошукі здраднікаў і расстрэлы “ворагаў народу” – даўно даказаны. Хто не верыць: чытайце Быкава, таго ж Захарэвіча, А.Тараса.

Потым Машэраў быў першым сакратаром падпольнага абкому камсамолу. Палітруком. То бок ізноў прапагандысцкія, цэнзурныя функцыі. Прамыванне мазгоў партыйнай ідэялогіяй, выяўленне і нейтралізацыя тых, хто гэтаму супрацьстаіць. Мы змагаемся за Сталіна. Усе немцы – ворагі. Хто незадаволены ўладай – здраднік і мусіць быць вынішчаны. На практыке гэта азначае прамое (!) правядзенне палітыкі, якая ўказваецца зверху. Гэта еслі не адсыланне – то апраўданне адсылання людзей у ГУЛАГ. Пры ўсем жаданні ён не змог бы ступіць крок улева ці ўправа – сам быў бы знішчаны. Ды і ці было ў яго такое жаданне? Ён верыў у таталітарную савекцую ідэалогію.

Пры Машэраве зачынілся беларускія школы, праводзілася масавая меліярацыя палесскіх балотаў, наступствы чаго мы расхлёбываем дагэтуль.

Многія (не толькі тут.бай) ставяць Машэраву ў заслугу тое што ён падняў беларускую прамысловасць. Прабачце, прамысловасць падымаюць людзі, працаўнікі сваім потам і гадзінамі\днямі вырванага з жыцця часу. Звадзіць пабудаваныя заводы і вырашчаныя культуры да заслугаў аднаго чалавека фактычна неправільна, і несправядліва. Гэта абясцэньванне працы соцень тысяч людзей. Не Размес пабудаваў піраміды – егіпцяне пабудавалі піраміды.

Такое імкненне знайсці некага, хоць некага! – у таталітарным мінулым, пра якога можна сказаць “ён нітакой, яго любілі людзі” бачу чарговай праявай беларускага Стакгольмскага сіндрому. Гэта наіўная вера ў то, што ў таталітарным\аўтарытарным рэжыме, можна застацца чысценькім, беленькім, не ўдзельнічаць у злачынствах супраць сумлення, не ўдзельнічаць у знішчэнні людзей. Але нельга. Сістэма – яна на тое і Сістэма, што працуе не паволі асобных людзей, а як механізм. І ў гэтым механізме невінаватых няма, асабліва калі ты кіраўнік вышэйшага рангу. Хопіць ужо гэтага патэрналізма, хопіць шукаць добрага дзядзечку – не важна ў мінулым ці існым часе – які “не тое што гэтыя ўсе…” Пакуль не паверым ва ўласныя сілы, Машэравы будуць змяняцца Лукашэнкамі, Пазьнякамі альбо Пуцінымі, а беларусік усё так жа будзе гнуць спіну з матыгай.

Дачытаў зборнік апавяданняў Сяргея Дубаўца “Русская книга” – падарак на мінулю днюху ад аднаго з паплечнікаў. Усе ж такі пераконваешся, што беларуская літаратура існуе – і шкада, што мы так мала аб ёй ведаем, ды і ў свеце нас мала ведаюць бо, мусіць, не ахвотна перакладаюцца беларускія творы.

У кнізе аўтар разважае над лёсам беларусаў і гістарычнымі сцежкамі нашага народу, праз прызму здарэнняў мінуўшчыны і ўласнага досведу. Канешне, гэта не навуковае даследванне, а хутчэй эмацыйнае адкрыццё. Прынамсі гэтым я магу патлумачыць апераванне даволі адцягнутымі катэгорыямі ў дачыненіі да нацыі, кшталту “порядочності”, “спеласці” і г.д. Нягледзячы на празмерны (як па мне) нацыяналістычны ўхіл кнігі (аўтар ускладае зашмат надзеяў на “беларусізацыю” і яе маральныя вынікі, і прыдае зашмат ўвагі нацыі як панятку, як быццам ад яе растуць усе на свеце характэрыстыкі грамадства, што насамрэч не так), раю, калі сустрэнеце, прачытаць – тым больш зборнік маленькі, можна асіліць за пару дзён.

Прачытаў грунтоўную гістарычную працу П.Крапоткіна “Вялікая французская рэвалюцыя 1789-1794”, аб той самай падзеі, якая заклала падмурак сённяшняга еўрапейскага палітычнага парадку.

Нечаканыя факты, якія я даведаўся:

– Нацыянальны сход не быў смелым і рашучым прадвеснікам новага часу, наадварот – да самага апошняга часу прасмыкаўся перад Людовікам XVI, складаў на ягоны адрас вернападданыя петыцыі, а ўсе больш-менш прагрэсіўныя рухі рабіў выключна пад ціскам рэвалюцыйных парыжскіх мас.

http://www.belta.by/society/view/anarhija-mat-opasnoj-smuty-237223-2017/

Прачытаў адну з самых папулярных прац па эталогіі чалавека: “Непослушное дитя биосферы”, расейскага арнітолага, доктара біялагічных навук, прафесара і г.д. і г.д. Вячаслава Дольніка.

Дольнік, канешне, біялагізатар. Спіс чалавечых паводзінаў, якія ён прыпісаў інстынктам мяне моцна ўразіў. Акрамя традыцыйна важных для чалавека сфер, якія, на мой погляд, безмоўна знаходзяцца пад пераважным кантролем інстынктыўных праграм (бяспека, размнажэнне і ўсе што з ім звязана, фарміраванне самых простых сацыяльных іерархій) ён падпісвае пад нашую эвалюцыйную прыроду амаль усе сферы чалавечых паводзін, часам, як мне здаецца, прыцягваючы за вушы зусім невідавочныя высновы, кшталту таго, што цалкам мэтазгодным і карысным для грамадства з’яўляецца надзяленне палітычнымі правамі толькі тых, у каго шмат маёмасці – яны, маўляў, больш матываваныя бараніць сваю Радзіму, якая ў іх інстынктыўна асацыюецца з уласнай прыватнай тэрыторыяй.