Прачытаў грунтоўную гістарычную працу П.Крапоткіна “Вялікая французская рэвалюцыя 1789-1794”, аб той самай падзеі, якая заклала падмурак сённяшняга еўрапейскага палітычнага парадку.
Нечаканыя факты, якія я даведаўся:
– Нацыянальны сход не быў смелым і рашучым прадвеснікам новага часу, наадварот – да самага апошняга часу прасмыкаўся перад Людовікам XVI, складаў на ягоны адрас вернападданыя петыцыі, а ўсе больш-менш прагрэсіўныя рухі рабіў выключна пад ціскам рэвалюцыйных парыжскіх мас.
– Тэрор якабінцаў быў накіраваны супраць пра-анархічных рухаў (“эбертысты”, “шалёныя”) ледзь не ў большай ступені, чым супраць раялістаў\жырандзістаў.
– Чатыры гады (!) спатрэбілася рэвалюцыі, каб адмяніць прыгоннае права
– Рабесп’ер быў сябрам ордэна ілюмінатаў
У кнізе шмат добрых выказванняў, якія варта б было працытаваць, але спынюсь на адным:
“Всякая реформа неизбежно является компромиссом с прошлым, тогда как всякий програсс, совершенный революционным путём, непременно содержит в себе задатки для будущего”
