Павучальна, калі ў фільме можаш пабачыць драматычныя жыццёвыя сітуацыі, што прымушаюць узгадаць свае ранейшыя назіранні. Любая нармальная драма (фільм) разгортваеца ў сферы чалавечых узаемаадносінаў. Узялі які-небудзь аспект адносінаў, і разглядаюць яго з розных бакоў. У “Гангстеры №1” падняты такі незвычайны пласт, як узаемаадносіны лідара і ягонага “тыпа-сябра”, якога лідар узяў пад сваё крыло – на прыкладзе бандыцкай групоўцы. Перасякаюцца адразу два тыпу адносінаў: мужчынскае сяброўства і адносіны падпарадкавання ў калектыве. Відавочна, што яны супярэчаць адзін другому: ты не можаш шчыра сябраваць з тым, хто ад цябе залежыць па іерархіі (бо ты мусіш яго караць у выпадку непадпарадкавання, а таксама ўвесь час дэманстраваць свой статус, каб цябе не “падсядзелі”), і, наадварот, не можаш паўнавартасна рэалізаваць свае ўладарныя паўнамоцтвы – сябра ж… Нейкі з гэтых пачаткаў мусіць перамагчы, і звычайна, перамагае, канешне, пачатак падпарадкавання. Адсюль вынік: не можа быць паўнавартаснага сяброўства паміж няроўнымі па статусу людзьмі, асабліва калі ніжэйшы па статусу марыць узняцца вышэй.
Менавіта гэта прыходзілася назіраць у рэальным жыцці. Аўтарытарны лідар (“пахан”, “альфач”) хоча трымаць увесь калектыў пад кантролем, быць упэўнены што яго ніхто не “падсядзіць”, і таму абсякае любыя спробы падначаленых сваявольнічаць, аспрэчыць свой статус, парушыць статус-кво. Аднак лідару, якім бы мярзотным і падступным ён не быў, часам таксама хочацца чалавечых адносін: даверу, спачування, магчымасці падзяліцца сваімі праблемамі і г.д. Але як зробіш гэта з істотай, якая цябе баіцца і хутчэй за ўсе ненавідзіць? Нават калі паспрабуе – гэта будзе выглядаць фальшыва і хлусліва.
Адкрыта іерархічныя, аўтарытарныя адносіны ламаюць псіхіку яе абодвух бакоў, і пераможцаў у іх, у шырокім сэнсе, няма.
Посмотрел все 7 трушных сезонов знаменитого сериала. При всем моем недоверии к жанру телесериалов (особенно российских), этот – безусловная годнота. Всё показано как есть. Больше всего мне понравилось, что там не идеализируется криминальный мир, чем в целом неизлечимо страдает российская культура. Бандитов не показывают некими “благородными разбойниками”, а показывают тем, кем они есть: беспринципными мразями, готовыми ради денег подставлять друзей, предавать любимых и нарушать любые обещания.
Еще два интересных момента. Культурный маркер: в сериале всё время пьют. Везде, всюду и по любому поводу. Друг зашел в гости к другу (просто по делу) – достается водка. Бизнесмен “решает вопросы” с бизнесменом – достается коньяк. Человек пришел уставший после трудного дня – достается водка. Человек просто загрустил – достаётся водка. Кинула женщина – водка. Попал в трудную ситуацию – водка. Ну а идешь по городу гулять – пиво. В общем, бухло в сериале едва ли не главный действующий персонаж. После такого агрессивного навязывания пьянства, чего удивляться что русские (как, впрочем, и беларусы) – нация, больная алкоголизмом.
И еще очень четко показана спайка криминала с чиновниками и милицией. И действительно, анализируя самые успешные и мощные банды 90-х (как, впрочем, и сегодняшние), можно увидеть, что те из них, что добивались наибольшего успеха руководились бывшими ментами, КГБстами, прокурорами и зачастую обыгрывали и оставляли далеко позади традиционные преступные группы “воров в законе”. Что ни говори, а оперативные навыки и высшее образование “понятиями” не заменишь.
Не маю ніякіх сімпатый да Белага легіёну (а на затрыманых спецназаўцаў\дзяржслужбоўцаў мне ўвогуле пляваць), але уся гэтая справа – чыстай вады 37-ы год. Навідавоку ўсе паралелі са справамі “дыверсійна-трацкісцка-фашысцкіх арганізацый”. Такія як:
1. Людзей абвінавачваюць не ў тым, што яны зрабілі, а ў тым, што яны нібыта ЗАМЫШЛЯЛІ зрабіць (па меркаванню следства).
2. Цяжкасць абвінавачанняў несуадносная з рэальным становішчам і нават магчымасцямі абвінавачаных (захоўваў дома страйкбольны прывад – планаваў дзяржпярэварот; расказаў анекдот пра Сталіна – стварыў контррэвалюцыйную арганізацыю).
3. Абавязковыя замежныя лялькаводы.
4. Колькасць фантастычных падрабязнасцяў зашкалівае (БЛ планаваў падрывы смяротнікаў на Дзень Волі; трацкісты падмешвалі бітае шкло ў ежу працоўным).
5. Няспынныя параўнанні БЛ з фашыстамі (як і “ворагаў народа” у 30-е), тым больш крывадушныя ад таго што ў Лукашэнкі і ягонага атачэння цалкам сабе фашысцкі менталітэт, шмат якія фашысцкія практыкі даўно ажыццяўляюцца ў Беларусі (ды і СССР 30-х нармальна сябравала з нацысцкай Германіяй).
6. Абвінавачанні настолькі абсурдныя і непраўдападобныя што для іх апраўдання прыйшлося кінуць усю моц прапагандысцкай машыны.
Але ж гэтая навалач спрабуе вылезці на хвалі народных пратэстаў. Праўда я для сябе яшчэ не вызначыўся, гэта былі сапраўдныя рускамірцы альбо правакатары ад ментоў, каб потым можна было ізноў у саўбелцы напісаць што ўсе пратэстоўцы – патэнцыйныя сепары.
Так ці інакш, вельмі паказальна, што ў, бадай, самым прарасейскім горадзе Беларусі (у Віцебску культурны ўплыў рашкі заўсёды быў моцны, ды і вялізны адсотак тамашняга насельніцтва працуе ў расеі) правакацыя цалкам правалілася і гэтых упырэй ніхто не падтрымаў. Гэта ўнушае асцярожны аптымізм адносна нашай будучыні.
Ну і, так, я думаю, вы здагадаліся, чаму яны не пачалі крычаць гэта на пратэстах у Мінску 😀
