Пад канец Савецкага саюзу ў ім пачалі выходзіць неангажаваныя і адносна аб’ектыўныя кнігі аб хрысціянстве. Адна з такіх: “Раннее христианство: страницы истории” 1988 году. Калі коратка, вось вам цікавая выжымка з прачытанага:
1. Напачатку распаўсюду хрысціянства адна з мацнейшых плыняў у ім была прадстаўленая эбіянітамі. Яны не каціравалі апостала Паўла (бо лічылі яго ілжэапосталам) і лічылі Ісуса чалавекам, прарокам – а не Богам.
2. Тэорыя аб “непарочным зачацці” з’явілася значна пазней чым большасць евангелляў і была дададзеная ў канон штучна.
3. Згодна з шэрагам сведчанняў, насамрэч жыды, у прыватнасці, насельніцтва Ерусаліма, НЕ выступала за казнь Ісуса, а якраз наадварот, спрабавала адгаварыць Пілата ад вынясення смяротнага прысуду.
4. У III-IV вв епіскапы і іншыя лідары царквы (якая ўжо сфарміравалася як іерархічная арганізацыя) займаліся актыўным знішчэннем “некананічных” евангелляў – апокрыфаў. У выніку большасць з іх да нас не дайшла. Зараз ужо аднаму Богу вядома што ў іх было, і як бы склалася гісторыя чалавецтва, калі б Новы Завет меў іншы змест.
